زبان فارسی
گردآوری مطالب :اسفندیار آقاجانیزبان فارسی
گردآوری مطالب :اسفندیار آقاجانیواژه های تالشی(نقل از گروههای تلگرامی)
ووتمون . گفتمان
هونی . چشمه
دو درخت
ول . گل
ور . برف
او . آب
کولاک . باران
چو . چوب
اودم . آدم
ویشه . جنگل
اشکوف . ساق دست
اشپیل . ساق پا
سیو . سیاه
اسپی . سفید
کو نیلی رنگ آبی kao مثل کورا اسپی رو مثل سفید رود
سلام .. سلوم
بریم خونه . بشم که
حالت خوبه . کیف چوکه . حالی خوصه
کجایی= کیو دیش؟
بیا . بوی
بخور . به هر
شام سور
نهار نهور چاشت
اسمت چیه . ایشته نوم چی چه؟
میوه میوا
بگیر بستان
چای بنوش چوی به هینت
دور بنداز . فر بده
سکرات . جان کندن درحالت مرگ
حرف نزن . گپ مکه
مسخره کردن . رشخند
خالی . تی
مرغ کگ
تخم مرغ .آگله
زیاد . ور
بچه چیللنه
پیشم . چمن ور
بیا پیشم . بوی چمن ور
چی میگی . چیچ ووته دیش
کجایی . کورنده ایش
کله دختر
نه نه مادر
دده بابا
زووا پسر
خووه خواهر
برو برادر
داماد . زما .
عمو عامو
خاله . ماشی . خله
مادر بزرگ. مه مه
پدر بزرگ . یوله دده
خواهر زاده. خوه زا
برادر زاده . بوه زا
کله . چیچ کاردش؟ دختر چکار کردی؟
زووا . چیچ کاردش؟ پسر چکار کردی؟
فردا . صبو
امروز . امروج
حالا . اسه
فاصله زمانی تا لحظاتی پیش حداکثر تا یکساعت. (مه شینه)
همین الان . اسه
رد شد . دوارده
اومد . بومه یه
آینده . اومه وقتی
ماه . منگ
ماه آینده . اومه منگی
ماهی که رد شد . دوارده مانگی
هشی . آفتاب
نمیدونم . زندا نیم
نمیتونم . به نه زنم
میتونی . بزنیش
نخند مه سر
بخند بسر
میخنده سریده
هنی . باز هم
اوگارد . برگرد
بش . برو
رسیدم . رسه دم
بیا . بوی
بخواب . بهیت
بلند شو . راست آبن
بشین . بنش
نیم خیز . چک له
خوابش برد . بهیته
فهمیدم . درسیمه
نفهمیدم . درسده نیم
حالیم نشد . سه دنه شیمه
حالیم شد . درسدم
واژه های تالشی لهجه خاشه بری
بازهم/هنی
برگرد/آگرد
برو/بش
رسیدم/آرسیم
بیا/ب
بخواب/بخس
بلند شو/بیزن
نیم خیز/چ کله
خوابش برد/خته
شنیدم/مه سم
نشنیدم/ن مسم
نمیتونم/نشام
میتونم/شام
پیراهن/شی
شلوار/شلار
خانه/که
حیاط/سرا
درخت/دار
داس/دازه
تبر/بلته
میخ/مخ
تایپ ,سارا,ج
پیراهن:شی
شلوار:شلو...sholo
خانه:ک...با فتحه
حیاط:سو
درخت:دو
داس:دو
هیزم /ایزم
بچه /هردن
سینی/زیر
دروازه چوبی /بلت
خزانه برنج/تماجر
سیر/سی
دریا /دیو/dyo
ییلاق /گیه
تایپ:ف
گویش جوکندانی
نام تالشی درختان
انواع درخت ها&الاش = alash// راش.
& مازو = mazu// بلوط.
&سخ = s'x // آزاد.
& اولس = olas// ممرز.
& بازکم = bazkam // افرا.
& کدار = kadar // نم دار.
&ککم = kekam // شیردار.
&اسندار = osondar//انجیری.
& لک = lak // للکی.
& کشکره = kashkarah // شب خسب.
& امبرا = amb'ra // خرمالو.
&وزم =v'zm // ملج.
&پلخت = p'laxt // پلت.
&کوچی = kuchi// لرکی...
نبی الله شعبانی
تایپ:میلاد نصیری.
چرچی
چرچی
فرهنگ لغت عمید
(اسم) [ترکی] ‹چرجی› [قدیمی]
[čarči] پیله‌ور؛ فروشندۀ دوره‌گرد که اشیای خرده‌ریزه می‌فروشد.
قمچی
قمچی
لغت نامه دهخدا
قمچی . [ ق َ ] (ترکی ، اِ) شلاغ . سوط. تازیانه . (غیاث اللغات ) (آنندراج ) :
قمچی نیاز بند و جفا را بهانه کن
با عاشقان سخن بسر تازیانه کن .
قمچی
فرهنگ لغت عمید
(اسم) [ترکی] [قدیمی] [qamči] تازیانه؛ شلاق.
درخت وزم تالش
نام فارسی: ملج
نام لاتین: Ulmus glabra
نام انگلیسی: wych elm
نامهای محلی: ملج , ملیج, شلدار, لوروت, لونگا, لو, وزم
وجه تسمیه خاروانا
وجه تسمیه خارواناخوروانق ( خاروانا )
در مورد خورانق که امروزه خاروانا ( ! ) نام گذاشته اندبعضی معتقدند که این کلمه مرکب از دو کلمه ی هور ( خور) + وانق و به معنای نگهبان خورشید می باشد. نیز قومی از اورارتوییان در این منطقه زندگی میکرده اند که"خارونا" نام داشته اند و این احتمال وجود دارد که خوروانق مربوط به قوم خاروناها باشد با توجه به آئین مهر پرستی و آئین های مرسوم در زمانهای گذشته که آتش – آب – باد و خورشید و خاک و غیره مورد احترام قرار داشته، کلمه هور به معنای خورشید که بعداً به خور تبدیل شده و وانق به معنای نگهبان، که در ترکیب این دو به کلمه خوروانق دست پیدا می کنیم. لازم به توضیح است که در نزدیکهای خوروانق روستائی به نام خاک وانق نیز وجود دارد که در گویش محلی "خای فانا" می گویند و همین امر احتمال وجه تسمیه این شهر را از دو کلمه خور + وانق به یقین تبدیل می کند . در کتاب ناسخ التواریخ نیز از این شهر با نام خوروانق یاد شده است . http://garedagh.blogfa.com/post-5.aspx
وجه تسمیه شهر ورزقان
به نوشته ی بعضی از محققان کلمه ی ورزقان متشکل از دو کلمه ی
"ورز "به معنای زراعت و نیز "قان" یا " گان" به معنای محل یا به
عبارتی این کلمه پسوند محل میباشد. اما آنچه از یافته های تاریخی به
دست آمده است نشان میدهد که کلمه ی ورزقان به جا مانده از دوران
اشکانی میباشد.
ورزقان نام یکی از طبقات اجتماعی در عهد اشکانی بوده است.
ورزقانها از ملاکان بودند و معمولا سپاهیان و فرماندهان نیز از این
طبقه انتخاب می شده اند. لذا از آنجاییکه ورزقانها در زمان ظهور
ساسانیان و از قدرت افتادن اشکانیان به نواحی مختلف در آذربایجان
فرار کرده اند.وتا ۲۰۰ سال بعد از فرو پاشی اشکانیان در مناطق
ورزقان و حتی قسمتی از میانه ساکن بوده اند و محل سکونت آنها
نیز به همین نام نامگذاری شده و بعدها نیز به همین نام مانده است.
http://garedagh.blogfa.com/post-1.aspx
تعدادی لغت گالشی املشی
تعدادی لغت گالشی املشیهالی:آلوچه،گوجه سبز
هی یر:اینجا.
هوره:آنجا.
هیسه:هست.ماند.
هیسی؟:می مانی.
هیسین؟:می مانید.
لگ(به فتح واووسکون لام وگاف):برگ درختان
واش:علف هرز
یالمنگ:قوس وقزح،رنگین کمان.
لاکو:دختر.
شوکول:سنجاب.
غاتوق(قاتوق):خورشت.
کشکرت:زاغ.
کولوش:کاه برنج.
کوت(به فتح تاء):بچه،طفل،بچه حیوانات.
روه(بروزن شبح):گل ولای.
روخونه:رودخانه.
روخونه لگ:کناررودخانه،لب رودخانه.
ریوده(بروزن بوده):روده
دال:لاغر.
درازبوک:کنایه ازخوک.
دامون:جنگل.
دوآرد:نوعی قیچی برای تراشیدن پشم گوسفندان.
منبع:http://amlash-mehr.mihanblog.com
سال ،پارسال،پیرارسال
سال
فرهنگ لغت عمید
(اسم) [پهلوی: sāl، جمع: سالیان][sāl]
۱. واحد اندازه‌گیری زمان که براساس مدت حرکت زمین به دور خورشید اندازه‌گیری میشود و در تقویم شمسی (از اول فروردین تا آخر اسفند) برابر با ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۵ ثانیه میباشد: ♦ به یک ماه بالا گرفت آن نهال / فزون زآنکه دیگر درختان به سال (عنصری: ۳۵۸).
پارسال
فرهنگ واژگان مترادف و متضاد
پار، پارینه، پایار، سنهماضیه، ، سالگذشته ≠ امسال
پیرارسال
لغت نامه دهخدا
پیرارسال . (اِ مرکب ، ق مرکب ) پیرار. سال پیش از سال گذشته . دو سال قبل از سال حاضر. سال پیش از پارسال . عام عام اول :
پیرارسال کو سوی ترکان نهاد روی
بگذاشت آب جیحون با لشکری گران .
گردآوری لغات تالشی از کانال تلگرامی "زبان تالشی"
گردآوری لغات تالشی از کانال تلگرامی "زبان تالشی"
نام تالشی فصل های سال
بهار =اَوَسُور
تابستان=توستون
پاییز=پُویِزـپوز
زمستان=زِمِستُِون
از :من
اسب :اسب
خر:ها
کره اسب :اسبه کرا
ییلاق:گیه
کت:سنگ
گیه اومایدا:از ییلاق می ایی
دسا لس:چوب دستی
انگشت :انگشته
خش اوماش:خوش اومدی
خورشید :هشی
هارم: خوردن
مرغ :کاگ
خروس :سوکولا
پا:پو
دکان یا مغازه :دوکون
هردم:خوردن
بینی:ونی
اوتش:آتش
دریا :دیو
هیزم:ایزم
گوسفند : پاس
سگ:اسبا
خاک :گیلی
خشک:هشک
دست:داست
چشمه :هونی
رودخانه:رو
جویبار؛جویه
جوی متوسط:کل
یول:_بزرگ
یولا بوبو:پدر بزرگ
گولی :کوجک
گولی مرد:مرد کوچک
گوشی من:اشتان گوشی
چمن سا:سرمن
اشتن سا:سر تو
برو:برادر
کِله: دختر
کَلَه: سر
کلُه: کلاه
بژی یعنی زنده باد
چمه خوسه زون یعنی زبان خوب من
اُسن: آهن
ول:گُل
اسوندور یعنی درخت آهنی ....همان انجیلی
از بَپِ بشوم تالش - من باید برم تالش
هردونن: بچه ها
صدا: هَژِنْ
خشیم:دوست دارم
لوآ:روسری
شلو:شلوا
شی:پیراهن
سف:سیب
دکچون:بچسبان
گلابی میشه اومبی
گلابی کوچک:خج
خوابیدن _ خته
بلند شدن _ اشته
جارو:گزی
پختن: پَتِ
رانش زمین: لی li
گل خشک: کولوخ
چوپان: شونه
ستون چوبی: اسکت skat
آمدن ؛ اومه ome
رفتن ؛ شه
خوب: چاک
زیبا: خاس
زشت: هیچ
زشت ：زرفون هم میشه
این: اْمْ
تاقچه: لِمبَ
چَمی سو: روشنایی چشم
جز جملات عاطفی هم هست .
دانستن ؛ زونسته zonste
کج: ایوری ivari
لوله های بزرگ: گنگ.gng
پرت کردن: ویداشته
تاب دادن: تاو اده tav ada
لباس محلی زنان تالش: پاجمه،شْیْشَلُ
کت پشمی: شاله شکه
کت شال.چوخا
شاله گورَوِه برای جوراب مردانه
گیوه برای زنانه
آشنایی با تالشی لهجه و گویش ماسال:
دویدن؛ تیلّه
(بدو: بتیل-ندو:مَتیل)
پیدا کردن؛تلَفتِه
(پیدا کردم:تلَفتَمَه-پیداکردی؟:تلَفتَرَه)
گم کردن؛ اَوی آکَردِه
(گم کردم:اَوی آکَردَمَه-گم کردی؟:اَوی آکَردَرَه؟)
حرف زدن؛لوئَه کَردِه
(حرف نزن!:لوئَه مَکَه)
زدن ؛ژَندِه (زده بود:ژَندَشا -نزده:ژَندَش نییَه)
امشب؛ اوشان
امروز؛ اورو
داخل؛ دیلَه
اومده بود؛ اوما
کجا؛کا
حضور داری/هستی؛ مَندیر
کجا میری؟؛ کا شی؟
و معنی یک جمله؛
امروز دسته کلیدمو تو انبار گم کردم: اورو چمه دَسَه اَچَری انباریکو اوی آکَردمَه
ورچوک خیلی خوب
بوه برادر
خووه خواهر
خوله خاله
اولت لباس
گوراوه جوراب
رخشن مسخره
پیچ بخاری
فر دور ریختن
وینده صدو صدا و سیما
وینده مون دیدار
نشتیمون جلسه
کینه دختر
زووا پسر
چیله نه بچه کوچک
وش آتش
ویشه جنگل
چت سنگ بزرگ
ویشور آبشار
بارز بلند
بند قله
دو دار
ریچین قشنگ
کله گاو نر
پسی گوسفند
گو گاو
پچو گربه
پرته خال پرتقال
لیمون لیمو
کوی کدو
ویز گردو
کلماتی تالشی - فارسی به گویش خوشابری
اری / ari: دیر
زو / zo: زود
انشتا / anshta: گرسنه
وش / vash: روشن
سو / so: نور
سو / so: گیاه گلپر
افتاو / aftav: خورشید
مانگ / mang: ماه
لی / li: رانش زمین
روک / rok: کوچک
لال / lal: بزرگ
سست / sst: کم
ووم / vom: ملایم
گره / gra: آذرخش
اسیسته / asiste: تبخیر شدن
تک / tk: نوک
چله / chla: قطره
دول / dol: عمق
کول / kol: برآمدگى
چاله / chala: فرورفتگی
دله / dla: داخل
برون / beron: بیرون
سر / sar: رو
بن / bn: زیر
تف / taf: کنار
چت / cht: صخره
بون / bon: زیرشیروانی
پرد / pard: پل
تی / ti: خار
گوله / gola: کوزه
قابلمه：پاتیله：تمچه
ماهیتابه：خیکاره：تاوه
لگن برا لباس شستن：تشت
لیوان：آخور
بشقاب：نیمچه
سینی：مجمه：زیری
استکان：ایسکام
کاسه：پیاله,قداره
*واژه نامه تالشی*
*هله= hala// هنوز،
*فوزه=foozah//سوت،
*کاوله=kavlah//گروه،
*ددار=dadar// بی فایده،
*چنه=chana'//چقدر،
*استه=astah//استخوان'
*د بله=d-b'laa//دو قلو،
*ورزک=varzak//قورباغه،
*جندک=jandak// هیکل،
*سردن=serd'n//نردبان،
*اوزن=avez''n//هوو،
*پرژن= parzhen// نامادری،
*نلتی=nalati// مار،
*ناره=narah// ناله،،،،،،،
کفش= پا قب// pa.gab""
سیگار= پپروز//paprouz""
هوو= او ز ن// ave z'n'""
یه دفعه ای=بیردن// bir dan""
تشخیص دادن= ایر// ayy'r""
گردویی که مغزش راحت جدا نشود=گد// gg'd..
شخم زدن= شوم ژه-آکشته//shoum zhe..
بز نر= نچه//nacha..
سطل=ودره//ved.rah..
کاسه=قدره-تاسه// gadrah''
دویدن=ویریته//viriteh''
خمیازه= ونجووه// venjouvah.....
میلاد نصیری"
کلمات تالشی - فارسی به گویش خوشابری
ور / ver: زیاد
ور / vr: گیج
ور / var: برف
ور / var: آغوش
ویر / vir: یاد
چیرات / chirat: چهره عبوس
رو / ro : چهره بشاش
دراکنیه / daraknie: کشیدن
تم دو/ tmdoee: هول دادن
ویند / vinde: دیدن، پیدا کردن
ژن / zhn: گم کردن
ژن / zhen: زن
پنز / panz: بسیار کوچک
فوش / fosh: شن
قب / ghab: ظرف
وسکَمَ لیوَ=برگ درخت بسکم
tota liva توتَ لیوَ=برگ درخت توت
boskama liva بوسکَمَ لیوَ
آبشار " بارزواو" به تالشی به معنی " آب بلند "
تالشی (کشلی)
بچه::هْرْدَن
بهانه::وُنَ
بینی::وینی
بیشه.جنگل::ویشَ
آفتاب::هَشی
تمییز:پُجْیَ
پریدن::وَشْتِ
ماه::اُشْمْ
پنهان::نین
مزه ها به زبان تالشی
ترش:Trsh
شیرین:shin
تلخ:TEL
شور:So
اسامی تالشی مکانها ی
قله دیه گاه در ارتفاعات رضوانشهر به معنای مکان دیدبانی
لیوادور=برگ درخت
اوسنه دکون=دکان اهنگری
اسپیناس یعنی اسب پوزه سفید
ویزنه :قدیمی ترین روستای سرزمین بزرگ طوالش fJ0Qhومردمانش تالش وازتالشان اصیل هستند،و گویند ویزنه را درقدیم ویزنق میگفته اندکه به تالشی وِیَِهِ زِنَق یعنی مردمش بیشتر میدانند،ومن دریکی دوکتاب معتبر تاریخی هم همین ویزنق را دیده ام که نوشته اند،بعضی هازومه نیز گویندمخصوصاًبالامحلی های ویزنه( ژنده کش ورکوع وشلقون)به ویزنه ،زومه می گویند،واینرانیزعرض کنم در کتاب دائره المعارف جامعی در موردویزنه مشاهده کردم که آمده بود،که اطلاق ویزنه براین روستاتعمیمی است که ازنام یکی ازروستاهای ییلاقی برآن صورت گرفته .ازwww.vizneh.blogfa.com
فرهنگ لغات تالشی (ب )
فرهنگ لغات تالشی (ب )
بابا=دَدَ ،بَه بَه
بابابزرگ=بَه بَه ، کَنَه بَه بَه
باتری =قوَه
باتلاق =چولافت
باجناق =هَمَه زٍما
باجی =خالی
باد =وا
باد دهان = فو
باد گیر = واگِر
باد شکن = واچاکٍن
بادکنک = زٍیپلون
باده = عَرَق
باران = کٍ لٍک
باز = آکَرد
بازدید = سَر ژَنده
بازگشت = آگَرد
بازداشت = پٍه داشته
بازی = مٍزا
بازی بازی = پٍلا مَچکه
بازیگر = مٍزا کَر
باز یافت = اَسَرنو گٍته
با شگاه = مٍزا جا
بافتن = وَتِه
باقی مانده = پَسمون
باقلا= باکلٍه
باغبان =بوقَه وون
بکارت = کیلَه یَتی
باکره = کیلَه
باک = چَه لٍک
بالا = کَفا
بالا رفتن = پٍر شٍه
بالا آمدن =پٍر اومٍه
بالا آوردن =پٍر وو اَرده
بالانس = قَپون
بالش = سَرَجینَه
بالکن = تٍلار
بام = بوم
بامداد =صوب سَر
باید = بایسی
بتون = سَمَند
بخشیدن =دَبَخشٍه
بچه = خٍردَن
بچه ها =خٍردون
بچه بعدی = جیبو
بد چشم = بدچٍم
بدرقه = راه دَریَن
بدو= تیله نَه
برادر = بٍرا
برادرناتنی = نابِرا
برادر شوهر =خیوَر
برادران = بٍر وو اَرٍن
برآمدن = پٍراومٍه
برانداز = ویدیٍشته
برانکاد =چَکلَت
برآورد = پِدیٍس
برتر = سَرتَر
برجستن =وَشتِه
برچسپ =مورک
برخاستن = ایشتِه
برخورد = هم گینِه
بردبار = حَوصَلَه
برده = نٍکَر
برزگر = بٍجارَکار
برشتن = بِرٍیه
برشته = کٍرچ
بعضی =ایسَرٍن
برگ = لیو
پارو = وَرَ ویکَر
برف = وَر
برق آسا = ای دَفایی
برکندن = جی وازِنده
برگ = لیو
برگشتن = آگَرده
برنامه = مونوت
برنج = بِرز
برنج شکسته = پیچ ، نیم دونَه
برنجکوب = کانکاه
برون = سِرا
بَره = وَرَه
برهنه = سوت
بریدن = دَبِرده
بزاق =چاف
بزدل = روکَه دیل
بزرگ =پیل
بزغاله = نَچَه
بز =کَه یار
بستن = دَوَسِه
بستر = خِته جا
بستری = خِته دَلک
بسر رسیدن = تمون آکَر
بسط = پِولا
بسیار = ویشتَر
بشقاب =لَنگَری
بس = وَس
بسنده = وَس بو ب
بسیار خوار = پیلَه اِشکَم
بصیر = چِم روشِن
بقعه = ایمازَه
بغل = کَشَه
بلال = موچَه
بلبیرنگ = گِردالَه
بله =اِهِه
بلند آواز= پیله سَس
بلند شدن =ایشتَن
بلند آوازه = پیله کَس
بلند = دِراز
بلند کردن = راس آکَرد
برداشتن ناگهانی = بَرسوعِه
بند باز ی = لافِنده مِزا
بند باز = لافِنده مِزا کَر
بنده = نِکَر
بنفشه =کَعو
بنفشه = کَعو عَه می شین
بنی آدَم = بَینی بَشَر
بهانه = بانَه
بهمن برف =پولو
بو بردن = بو آبَر
بوته =بٍنَه
بوسه =ماچ
بوقلمون =بو قَلی
بوق = فایزو
بو گرفتن = بو پی یِر
بوییدن = بو پِکَش
بو گرفته = بو آژَه
بها = مَزِنه
به دانه = بیَه دونَه
بهداشت =تَناز
به گزین = چاک پِه چین
بهار =باهار
بهم رساندن = آرا سا وِنده
بهم پیوستن = دَچیکاوِنده
بیات = فَتیر
بیت المال = هَمَی شِن
بیچاره = هیچی ندار
بیشتر =ویشتَر
بینی = دماغ
بینه = پونو
بیل = خِلیک
بی خانمان = وَیلون
بی چون وچرا = بی لوعَه
بی چشم ورو = رو پِترَکبیخ = کونَه
بی حال = جان نِدار
بیدار = خَبَر دار
بیدار کردن = ایزا وِنده
بی دست وپا = بی چِنگو مِشت
بیرون = سِرا
بیسکویت = اَگِرده
بیضه = خایَه
بیگانه = غَریوَه
بیگانه پرست = غریوَه پَرِس
بی کس = یَتیمَه
بی نمک = سِس
بی نیاز = دارَند
بی نهایت = تَمون نا آب
بیننده = ویندَ نین
بی نام = نوم نِدار
بینش = چِم روشِنی
بیوه = شو نِدار ، ویوَه
بی زن = عَزَب
منبع:http://kados2.blogfa.com/post-430.aspx
واژه های تالشی( گویش خوشابری)
واژه های تالشیلهجه خوشابری
برخی واژه های تالشی(خاشه بری)
سفید/ایسپی
بنفش/میشین
دروغ/درو
زبان/زونو
گوسفند/گوسند
زانو/زنگ
یونجه/اسپرز
ابزار/اوزار
تکه نان برشته/کورچه
میخ/مخ
گپ/گف
مرغ/کرگ
سوز/سوج
مغز/مزگ
سگ/اسپه
سیب/سیف
زن/ژن
دختر/کله
بیابان/ویاوون
برف/ور
باران/کلاک
باد/وا
روزن/لوجن
مسجد/مچت
رقص/دوش
بچه:خردن/xerdan
بهانه：وهونه/vahona
بینی：وینی/vini
بیشه,جنگل:ویشه/vishah
آشکار：دیار/deiar
پنهان:نون/non
تمیز کردن ：پاکیه/pakeiah
پریدن:واز/vaze
ماه：مانگ/maung
آفتاب,خورشید：آفتاو/avtav
چشمه:خونی/xonei
پوکیده：پوته/potah
هیزم：ایزم/eizem
آسیاب：آساو/asav
تخم و بذر：توم/tome
سفید：ایسپی/eispi
خرچنگ：کرچنگ/karchang
ابریشم：کج/keg
خرم ：زیروون/zairoon
شاد：شار/shar
گریه：داد/dad
بیمار：ویمار/vimar
نوک شاخه :بش/bash
محکم：ان بست/anbaste
انبرک نان(وسیله ایی برای برداشتن نان از تنور)：ماشه/mashah
سیب زمینی：سوو زوینی/sove zavini
گوجه：پمدار/pamadar
بادمجان：سیا واجام/seia vagam
بریدن：دبیرده/dabirdeh
پاره کردن：ویزارن/vizaren
سوزن:درزن/darzan
شلوار：شوار/shevar
بلوز：شی/shay
کفش：پاقب/pakhab
کت：شکه/shekah
جوراب：گروه/goraveh
تایپ：سارا-ج
صرف فعل تالشی
صرف فعل تالشیمصدر دیدن :وینده
ماضی ساده
دیدم:ویندمه
دیدی:ویندره
دید:ویندشه
دیدیم:ویندمونه
دیدید:ویندرونه
دیدند:ویندشونه
ـــــــــــــــــــــــــــــ
لهجه تالشی اسالمی
تایپ:شهرام آزموده
دیشته یعنی نگاه کردن
وینده یعنی دیدن
واژه نامه تالشی
واژه نامه تالشی*باشلاق = bash'lag // به چادر زنان شبیه است از جنس شال و اغلب به رنگ سیاه که عشایر به سر می اندازند.این واژه ترکی است که جایگزین واژه ی تالشی،شاله،shala شده است.
*خانچه =xancha //هدایایی جنسی که همسایگان و فامیل در داخل مجمعه و سینی چیده و به هنگام عروسی برای خانواده داماد یا عروس می برند.
*تواکار =t'vakar //زارع ای که مزرعه ای را به رسم مزارعه جهت زراعت قبول می کند.
*دره م= d'rem//شیربهاء،درخم اشکانی،وجه نقدی که در قرارداد عقد و ازدواج،داماد متعهد میشود آن را به خانواده عروس بپردازد.
*خاک بش=xakabash//خاکستر نرمی که بر روی زغال یا هیزم سوخته و سرد شده.ظاهر میشود.غبار نازک.
*شال مئره= shala m'ra//نوعی دانه سخت که با آن تسبیح و گردنبند درست میکنند این دانه از گیاهی خودرو به دست می آید که اغلب در شالیزاران و جاهای باتلاقی می روید.
*شاله کلا=shala kla//نوعی کلاه ساده چهار تکه به شکل نیم کره که از شال سیاه دوخته میشود و عموم مردان تالشی به سر می نهند.
*گئرچه=geracha//چوب بلندی که راس ضخیم ترش دارای شاخکی قلاب مانند باشد و از آن جهت بالا کشیدن سطل آب از چاه و یا فرو کشیدن.شاخه درخت استفاده میشود.......
فرهنگ تطبیقی تالشی دکتر عبدلی**
تایپ:میلاد نصیری.
بهار
بهار
فرهنگ لغت عمید
(اسم) [پهلوی: vahār]
[bahār]
۱.
از فصول چهارگانۀ سال برابر با سه ماه اول سال خورشیدی ایرانی (فروردین،
اردیبهشت، خرداد) که درختان سبز و خرم میشوند و گیاهان می‌رویند؛ نوبهار؛
بهاران.
۲. (زیست‌شناسی) = بابونه
۳. (زیست‌شناسی) شکوفۀ درختان، به‌ویژه درخت نارنج: بهارِ نارنج.
۴. [مجاز] دوران شکوفایی: بهار زندگی.
۵. (موسیقی) یکی از دوایر ملایم.
بهار
فرهنگ لغت عمید
(اسم) [سنسکریت] [قدیمی]
[bahār]
۱. بتخانه؛ بتکده.
۲. آتشکده: ♦ بهاری دل‌افروز در بلخ بود / کز او تازه‌گل را دهن تلخ بود (نظامی۵: ۹۱۸).
فرهنگ لغات تالشی (الف )
آب =آوْ
ابر =خِرْ
ابرو=اَوْرو ،اَوْرَمْ
آبرو =آوورو
ابریشم =اَوٍرْشٍمْ
ابزار =اَوْزار
آبشار = ویچِر
آباد نشده= اویجَه
آبشش =پٍف
آب خوردن =خِنْتِه آوْ
آب باز =سیناوَ کَر
آب باران =کِلاکه آو
آب تنی = جانه شوری
آبسه =تٍشْک
آبکش =پَرْزِن
آب جوش =گٍلَنْده آوْ
آبجی =خالی
آب پز = آوَ پِیْ
آب پنیر =وَلیشاو
آب دهان = چافْ
آب بینی =زٍک
آب منی =فٍسکْ آو
آبشار =آوریز
آبشخور = لار
آبدزدک =آوَ پٍه دوش
آبستن = اٍشکَم دار
آبگیر = وِنْد
ابلق=اَلَه چولَه
آبله =آوْله،تٍشک
آبی = کَه او
آبیار =میرآو
آبدار=خیس
آب معدنی =چٍمَه او
آب گرم کن =کِتْری
آب گرم = گَرماو
آپارتمان =چَندمَرتبه کَه
اتاق =چٍمه
آتشدان =آتشه کٍلاقا
آتش گیر = ماشَه
آتش زنه =آتشَه پَسْنَه
آتش نشان = آتَشَه دَکٍش
آتش زدن =سوته -وَش ژَنْدِه
آتشکده =آتَشَه کَه
آچار =آچَر
آخرت =عَه دٍنیا
آخر کار =آخِرنَه سَری
اخم =بٍخ
آخوند =مٍلا
اجداد =پٍشت اَندَه پٍشت
آدامس = وَنْجه
ادرار =میز
ادرار کردن =آمیشْتٍه
آذوغه =آزِغه
آدرس =نِشونی
آرام =آروم
آرامگاه =قَبْری سَر
آرایشگاه =سَلْمونی
آرد=آرْدَه
ارزشمند =مَنات
آرزو = ناجَه
آرنج =اٍشکوف
آروغ =گارٍشْت
آزاد = وَیْل
آزمایش = ایم تِحون
ازگیل =فه تِر
آسانسور =کَه فا بَر
اسپند =اٍسپٍرَند
آستین =تی لیف
استخر =سِل
استکان =فین جون
استفراغ = قَی
اسم =ایسم ،نوم
آستین بالا زدن = دسه تی لیفی پرآکرده
آسمان =آسمون
استخوان =خاش
استخوان دنده = چَپور
اسهال =ری ،رَفْت
آسو پاس =بی چاره
آسیا چرخ =دیوک ودَسه
آشپز =پلا پی
آشغال = خاکو تون
آشکار = آچِق
آشکار شدن =براومه
آشوب = دَعوا
اشک =اَ سٍرک
آشتی =صول
آشنا =آزون
آغشتن =آسوعه
آشیانه = خٍمَه
آغوش =کَه شَه
آغوز(شیر اول )=خه رٍش
آغل = آغٍر
آگاهی =دَخوندٍه
آگاه = زونٍسِه
آفتابه =آوْتابه
آفتاب =آفتاو
آفرین =هَی شیر
افقی =نَری
اقامتگاه بین ییلاق وقشلاق =مین کوه
آلاچیق =کوتوم
آلاله = اَلالَه
آلان =هِه سَه
الکی = غاسیرا
آلوچه =خَرو
آماس =ای ما
آمدن = اومه
آمپول =سوزَن
امروز=اوری
امسال =اوسال
امشب =اوشان
آموختن =آموته
آمیختن = هم دوعه
آموزشگاه =مِلاخونه
آموزش = آموج
آموزگار =معَلیم
آمیزش = دَچیکه ، ایجا خِته
آن= عَه
آنجا =ها
انتخاب =په چین دِ
آنچه =هَی که
آنگاه =بَه زینی
انگشت شست = کَلَه اَنگُشْتَه
انبار مزرعه =کِه رِج
آنسو =اَوَتَه
آواز = خِلِه
آوازه خوان =خونَنْدَه
آواره = اَویر وتَویر
آویختن = آیَنْدِه
آوردن = ووعَرْدِه
آهسته =یَواشینَه
آهن = آسون
آهن گاو =کاوِل
آهو =پِرْزَه
آیت =نِشون
اینجا =یا
آیینه =آوَیْنَه
ایوان =تِلار
منبع:http://kados2.blogfa.com/post-427.aspx
نام محل ها و مکانهای لیسارا محله(تالشی)
نام محل ها و مکانهای لیسارا محله(تالشی)توته باغ =محلی که دارای درختان توت فراوانی باشد.
وزمه ژی=اوجر گاهی که دارای درختان وزم (ملج )می باشد.
آلوشا ژی=محلی ناهموار که دارای درختان آلوش(راش ) است.
نِسوا پشت=منطقه ای که سایه گیر هست و آفتاب گیر(حایم) نیست.
برزو=جنگلی بلند و بالا که درمنطقه جنگلی لیسارا محله قرار دارد.
سایین و لیسارا(در اصطلاح محلی به زبان تالشی “لیسو محله”گفته می شود.
(معنی این مکانها و محلها با مشورت سالخوردگان محل تهیه شده است و برای نام سایین و لیسارا فعلا تعریف معنی داری پیدا نشده است.)
دو نام هم گویا قبلا لیسارا محله داشته
به لیسارا محله "سولکُنی" هم می گفتند و به قسمتی از محله هم جیلجَکُن گفته می شده (به نقل از امین جوانمرد)
زبان تالشی و تطبیق آن با زبان انگلیسی
زبان تالشی و تطبیق آن با زبان انگلیسی
عبدالکریم اصولی تالش
در این مقاله سعی شده است خویشاوندی زبان تالشی در برخی جهات با بعضی از زبان‌های اروپایی، به ویژه زبان انگلیسی بر اساس نظریات زبان‌شناسی بررسی شود. زبان تالشی طبق نظریة زبان‌شناسان بزرگ جهان از شاخه‌های زبان‌های هند و اروپایی است و از نظر تاریخی، خویشاوندی و حتی منشأ مشترک با زبان‌های اروپایی، مانند انگلیسی، آلمانی، لاتین و یونانی دارد.
مهاجرت اقوام آریایی و پراکنده شدن آنها در نقاط مختلف جهان، نقطة عطف اختلاف زبان آنهاست. بررسی تاریخی زبان‌های ایرانی، در آغاز قرن هیجدهم در روسیه شروع شد. پ. س. پالاس در سال 1787م، به تنظیم «فرهنگ مقایسه‌ای زبان‌ها و نیم‌زبان‌ها» در سن‌پترزبورگ پرداخت. وی در این واژه‌نامه 200 کلمه از زبان‌های آسیایی را با 51 زبان اروپایی مقایسه کرد (عبدالله‌یف، 1352: ص17).
در قرن نوزدهم با آثار زبان‌شناسی که بر اساس مطالعات تاریخی نگاشته شده است، از جمله کتاب «ساخت تصریفی فعل‌های سانسکریت با زبان‌های زند، ارمنی، یونانی، لاتین و ژرمنی» تألیف دانشمند معروف آلمانی، فرانس‌بوپ مواجه‌ایم. تحقیقات خودزکو در سال 1842م، در کتاب Specimens of the Popular Poetry of Persia نشان‌دهندة اولین کوشش‌های زبان‌شناسی در حوزة زبان تالشی است. اما دقیق‌ترین تحقیقات در این زمینه، به وسیلة استارچفسکی (Starchevsky) در کتاب «فرهنگ دانستنی‌های دایره‌المعارف» صورت گرفته است. وی در این کتاب، زبان تالشی را یکی از شش زبان اولیة ایرانی می‌داند که هم از نظر شکل، و هم از نظر واژگان با دیگر زبان‌های ایرانی فرق عمده دارد. تلاش‌های زبان‌شناسانی مانند بره‌زین، ریس، دمرگان، میلّر در توصیف زبان تالشی قابل ستایش است. میلّر در حقیقت، عمر خود را به مطالعه و تحقیق در زبان تالشی و کُردی گذاشت و ثمرة گران‌بهای پژوهش‌های او کتاب «زبان تالشی» و «متون تالشی» است که از سوی انستیتوی زبان آکادمی شوروی سابق چاپ شده است.
در سال 1853م، بره‌زین در کتاب Recherches sur les dialect persans مسائل دستوری گویش‌های مازندرانی، گیلکی، تالشی و کُردی را جمع‌آوری کرد، ولی این اثر را میلّر سخت مورد انتقاد قرار داد (نک: همان، ص17). دِرن که در سال 1861-1860م، به لنکران سفر کرد، در گزارشی که به آکادمی علوم شوروی داد، روشن است که به مطالعة زبان تالشی مشغول بوده است. او دستور زبان تالشی را تنظیم کرد (همان: ص18). از میان زبان‌شناسان دیگر می‌توان ریس را نام برد که در زبان تالشی تحقیق کرده است. وی برای مطالعة زبان تالشی به لنکران سفر کرد و در این سفر 250 اسم و صفت، 70 فعل و مواد دستوری دیگر، از جمله ضمیر، قید، عدد و 40 جملة تالشی و چند ترانه را گردآوری کرد و در سال 1885م، کتاب «در بارة تالش‌ها، زبان و طرز زندگی آنها» را در تفلیس چاپ کرد (همان: ص21). در سال 1894م، در شمارة 20 «مجموعه مقالاتی دربارة سرزمین و مردم قفقاز» متن‌های دو قصة کوتاه، به نامهای «سیب سحر‌آمیز» و «ترسو» منتشر شد. این داستان‌ها توسط تیمور‌بیک بایرام علی‌بیکوف، معلم مدرسه‌ای در لنکران یادداشت شده بود. در سال 1901-1895م، ایران‌شناس آلمانی، گیگر در کتاب Grundgriss der Iranischen Philologie دربارة زبان مازندرانی، گیلکی و تالشی نمونه‌هایی ارائه داده است(نک: همان، ص23). در نگارش این مقاله دو روش زیر مطمح نظر بوده است:
الف: روش زبان‌شناسی تاریخی که تحولات مختلف زبان‌های غیرمکتوب را بررسی می‌کند. در این روش، ساخت واژه‌ها در زبان‌های خویشاوند، یعنی زبان‌هایی که ریشة مشترک دارند، مقایسه می شوند و براساس آنها نیای مشترک آنها مشخص می‌گردد.
ب: روش رده‌شناسی زبان (typological reconstruction) که با تقسیم زبان‌ها به رده‌ها و سازه‌ها، ویژگی مشترک آنها را استخراج و توصیف می‌کند. مانند قرار گرفتن صفت پیش از اسم در زبان انگلیسی که این ویژگی عیناً در زبان تالشی نیز وجود دارد.
اکنون به تطبیق ساخت معنایی و آوایی برخی از واژه‌های زبان تالشی با معادل انگلیسی آنها می‌پردازیم:
آگْلَه (âgla: تخم‌مرغ) تالش‌دولابی که در تالشی گرگانرودی به صورت اوئه (uwa) تلفظ میشود، همان egg انگلیسی جدید و âg انگلیسی باستان است. لیو (liv/lif: برگ) تالشی، همان leaf انگلیسی است که در حالت جمع به صورت leaves ظاهر میشود، یعنی صامت f به v تبدیل میشود. برَه (bra: ابرو) تالشی، در انگلیسی جدید brow، و در انگلیسی باستان bru بوده است. اَسْتَه (asta: استخوان) تالشی، در متون علمی انگلیسی به صورت osto (مثلاً: ostology) دیده میشود. تَتْ (tat: داغ) تالشی، همان hot انگلیسی است که در آن ابدال h به t یا برعکس صورت گرفته است. این کلمه در تالشی عنبرانی tât تلفظ میشود که o دقیقاً در انگلیسی همین صدا را دارد. وِری (veri: خیلی) تالشی، در زبان انگلیسی very است که هم از نظر تلفظ، و هم به لحاظ معنی عیناً مثل هم‌اند. لَم (lam: فلج، لنگ) تالشی، در انگلیسی جدید lame، و در زبان انگلیسی باستان، lam بوده است. جالب‌ترین شباهت را در واژة دَراکْنسْتِه (darakneste: کشیدن) تالشی می‌بینیم. امر مفرد این کلمه، دَراکن (darâkən: بِکِش) با صورت انگلیسی میانة آن، یعنی dragen یا drakan، هم‌معنی و هم‌آواست. پِگَتِه (pegate: برداشتن) تالشی، در انگلیسی، pick است. واژة وسْکَنْدِه (vəskande: کندن و به ژرفای چیزی رسیدن) تالشی، در انگلیسی scan است. scan در انگلیسیِ علمی- پزشکی به معنی اسکن کردن و به عمق و ژرفای چیزی رفتن است. پَشْ (paš: خاکستر) تالشی، با ابدال p به a در انگلیسی به صورت aš ظاهر شده است. معادل لفظی و معنایی برخی از واژه‌های تالشی امروز، در زبان‌های انگلیسی، لاتین یا یونایی به کار می‌روند. جالب این است که این واژه‌ها در زبان علمی انگلیسی، یونانی و لاتین هم استفاده میشوند. مانند: scan و buccal که به معنی لب و چانه و صورت است و در لاتین bucca بوده است. این کلمه با همین معنی در تالشی، به صورت بوک (buk: لب و لوچه) مستعمل است. کَه (ka: خانه) تالشی، در زبان علمی انگلیسی به صورت eco دیده میشود و ecology به معنی بوم‌شناسی از همین ماده گرفته شده است. اسْتَرَة (әstara: ستاره) تالشی، در ساختمان astrology یا astronomy به کار میرود. در بسیاری از این واژه‌ها حروف هیچ تغییری را نپذیرفته‌اند. مانند: پرْتَه (pәrta: بخش یا قسمت اندک) و پسَه (pәsa: تکّه، قطعه) تالشی، که در انگلیسی به ترتیب به صورت part و piece به کار می‌روند.
در جدول زیر برخی از واژه‌های تالشی با معادل انگلیسی آنها نشان داده شده است:
|
معنی |
تالشی |
انگلیسی |
|
گره، گوشه، هر چیز برآمده |
angәl |
angle |
|
گره‌دار، دارای گوشه |
angular |
angular |
|
توت فرنگی |
erә |
berry |
|
کلوچه، شیرینی مخصوص |
kuka/kuga |
cooky |
|
بریده، بخشی از چوب بریده |
kat |
cut |
|
وارد شدن، نفوذ کردن |
daše |
dashen |
|
پهن |
flak |
flat |
|
لیوان |
gula |
glass |
|
لاوک برنج و غیره |
laka |
lug/lugge |
|
میان، میانه، وسط |
min |
mene/mean |
|
رودخانه |
rәbâr |
river |
|
بلند شو |
perez |
rise/raise |
|
صدادادن، صدا کردن |
tingla/tiringa |
tingle |
بسیاری از واژه‌های تالشی که معنی خویشاوندی دارند، هم‌چنین اعداد در اینجا ارائه نشده‌اند، چون در زبان فارسی نیز همان کاربرد را دارند.
ضمیر فاعلی az (من) تالشی، معادل I انگلیسی است. ضمیر tә (تو) تالشی برابر thee یا thou انگلیسی است که امروزه به you بدل شده است. طرز قرار گرفتن صفت در جمله (ترکیبات وصفی) در زبان تالشی، درست مانند انگلیسی است؛ یعنی اول صفت و بعد اسم (موصوف) می‌آید. مانند:
تالشی: sәr-a sif (سیب سرخ)
انگلیسی: red apple (سیب سرخ)
از ویژگی‌های مشترک دستور تالشی و انگلیسی کاربرد پیشوند an- یا ana- به معنی «نا»ی نفی است. مانند: ana-šur به معنی «ناشسته»، ana-pedâr یعنی «وزن نشده» که در انگلیسی به صورت ana-ariya «غیرآریایی» و ana-xial یعنی «بدون محور» آمده است.
واژة get انگلیسی به معنی به دست آوردن و معانی مختلف آن، در تالشی عیناً به همین معنی و لفظ به کار میرود و گذشتة آن، یعنی got، در تالشی به همین شکل تلفظ می‌گردد. مانند: گَتم gatәm (گرفتم).
افزودن پیشوند be در آغاز فعل get انگلیسی موجب تغییر معنی میشود. مانند: beget. در تالشی به جای be از pe استفاده میکنند. مانند: پِگَتم pegatәm (برداشتم) یا پِوَشْتیم pevaštim (بالا رفتم). در بعضی از لهجه‌های تالشی be هم استفاده میشود.
فعل to be انگلیسی به معنی «بودن» از افعال مهم این زبان است. در تالشی هم همین جایگاه معنایی را دارد و با همین تلفظ در موارد مختلف به کار برده میشود. مثل:
تالشی: ka kâ be ( در خانه بودن)
انگلیسی: to be at home (در خانه بودن)
مثلاً be در جملات زیر که از زبان تالشی و انگلیسی انتخاب شده‌اند، بسیار به هم شبیه هستند:
تالشی: basi ka kâ bәbi (باید در خانه باشی).
انگلیسی: you must be at home (باید در خانه باشی).
یکی دیگر از ویژگی‌های مشترک تالشی و انگلیسی به کار بردن پسوند let در آخر اسم به عنوان علامت تصغیر است، با این تفاوت که در تالشی صامت t در آخر let حذف می‌گردد و به صورت le یا li در می‌آید. مانند: کلَلی kәla-li (دخترک) یا خردن‌لی xәrdan-li (بچة کوچک) که در انگلیسی به صورت book-let به معنی «کتاب کوچک» و pamph-let به معنی «جزوه» دیده میشود.
ویژگی مشترک دیگر انگلیسی و تالشی، به کار بردن -en به عنوان علامت جمع است. این پسوند در آلمانی نیز بسیار به کار میرود. مانند:
تالشی: دارن dar-en (درخت‌ها)، اسبن asb-en (اسب‌ها)
انگلیسی: oxen ,children
وجوه اشتراک دیگری هم بین تالشی و انگلیسی وجود دارد که انشاء الله به صورت کتاب در فرصت مقتضی ارائه خواهد شد.
کتاب‌نامه
اچیسن، جین (1371)، مبانی زبان‌شناسی، ترجمة محمد فائضی، تهران، انتشارات نگاه.
عبدالله‌یف. ح (1352)، گفتاری دربارة زبان‌های رایج در جمهوری آذربایجان، ترجمة ح. صدیق، تهران، انتشارات بابک.
هال، رابرت (1350)، زبان و زبان‌شناسی، ترجمة محمدرضا باطنی، تهران، شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
McKenzie.D.N.(1971). Pahlavi, English Dictionary, Oxford University
Press, Ely House, London, W.I.
Hornby.As (1948) Oxford Advanced Learners Dictionary of current
English, Oxford University Press.
Webster. Noah.(2002).Webster's New collegiate dictionary, G.C.
Merriam Company, Springfield Massachusstts, USA
دهره نام تالشی چوب بر
چوب بر:داز ، دهرهدهره
فرهنگ لغت عمید
(اسم) [سنسکریت] [قدیمی]
[dahre]
۱. نوعی حربۀ دسته‌دار شبیه ساطور: ♦ دهر قصاب ناجوانمرد است / دهره‌اش بهرۀ رقاب و صدور (حسین وفایی: مجمع‌الفرس: دهره).
۲. داس.
۳. شمشیر.
۴. شمشیر دودم: ♦ پیکر هر طلسم از آهن و سنگ / هر یکی دهره‌ای گرفته به چنگ (نظامی۴: ۶۵۹).
مصدر تالشی افعال -لغات تالشی (د)
مصدر تالشی افعال
فارسی:تالشی
ریختن : ویکَردِه
شکستن:چاکِنده
سوزاندن: سوتِه
خاموش کردن :دَکِشتِه
راندن : روندِه
روی هم گذاشتن: پِنوعِه
بهبود یافتن :رِچ آبِه
بازی کردن: مِزا کَردِه
رقص کردن:وَشتَن کَردِه
پرت کردن: ویداشتِه
بس کردن : وَس آکَرده دندان گرفتن:گاز گِتِه
حرف زدن :لوئَه کَرده
لغات تالشی (د)
داخل = دیلَه
داخل شدن =دَشٍه
داداش= بِرا
دادخواست = دادنومَه
دادن = آدوئِه
دادوبیداد= زِهار زِهار
دارکوب = داردَکو
دارو = دَوا
داس علف بر = دِرا داس
چوب بر = داز
داستان = نَغل
داستانسرا = نَغلَه وا
داغ دل = مِسیفَت
دام = تَلَه
دامن =دومنَه
داغ = تَس
داغ کردن = داغمَه
گرد آوری و تخلیص از سایت تالشستانhttp://taleshstan.ir/
ترجمه لغات تالشی به فارسی
|
فارسی |
تالشی |
__________ |
|
خانه |
که |
ka |
|
مغازه |
دکون |
Dekon |
|
کلبه |
کوتوم |
kotom |
|
ییلاق |
گیریه |
girya |
|
برف |
ور |
var |
|
چشمه |
چه مه |
chema |
|
تپه |
بند |
band |
|
بالا |
که فا |
kafa |
|
پایین |
جیر |
jir |
|
داخل |
دیله |
dila |
|
استخر |
سل |
sel |
|
قفسه |
رفات |
rafat |
|
نهر |
ده غن |
daghan |
|
زخم |
زم |
zam |
|
رقص |
وشتن |
vashtan |
|
امروز |
اوری |
ori |
|
دیروز |
زیر |
zir |
|
بازی |
مه زا |
mza |
|
کوتوله |
پاچ |
pach |
|
سیخ |
بسک |
bsk |
|
سیگار |
پاوروز |
pavroz |
|
سوزن |
درزن |
darzn |
|
قرقره |
چرخه |
charkha |
منبع:http://rezascania.mihanblog.com/post/20
جدول لغات تالشی – فارسی
جدول لغات تالشی – فارسی
|
لغت تالشی |
لغت فارسی |
لغت تالشی |
لغت فارسی |
|
اُو |
آب |
ویو |
عروس |
|
مِرد |
مرد |
ویه |
عروسی |
|
ژِن |
زن |
رو – ری |
رودخانه |
|
زووه |
پسر |
استیل – بیل |
مرداب – مانداب |
|
گَ |
دهان |
آنگو |
انگور |
|
خودو |
خدا |
نانقی |
ناخن |
|
بئرز |
برنج |
کوواد |
قباد |
|
بووه |
برادر |
دُوس |
داس |
|
کووره |
به کجا |
شَغول |
شغال |
|
دوش |
رقص |
داست |
دست |
|
آنگوله دو |
درخت گره دار |
کندوله دو |
درخت پوک ( توخالی) |
|
کندوله هونی |
چشمه ایکه در آن ناو چوبی بکار برده اند |
گیژه |
مرغ |
|
ستو |
کناره ساحل ، لبه |
استور |
کولاک طوفان صرصر |
|
سته |
دشت |
را ، یا ( رو) |
راه |
|
سایه |
تپه |
ساپنه |
تپه باندی |
|
آسپنه |
بلندی بیش از حد ، قله |
دوردوس |
عشقه ( نام گیاه ) |
|
لله ش |
داروش ( نام گیاه ) |
گرده بیل |
گرداب ، باتلاق |
|
بیل |
مانداب ، استخر طبیعی |
خونی – هونی |
چشمه آب |
|
بارز |
برج و بارو |
بوور |
قلعه ( حصین ) |
واژ ه های تالشی با معنی
میوه ها در زبان تالشی پره سرپارسی - تالشی (تلفظ)
سیب - سیف (sif)
گلابی - خج (kh-g هردو حرف ساکن هستند)
انگور - اَنگر (angr)
پارسی - تالشی (تلفظ)
بچه ، کودک - خر دَن (بخش اول هردو حرف خ و ر ساکن هستند khr-dan)
دختر - کلَ (حرف ک ساکن و لام مفتوح k-la)
پسر - زوئهَ (zo-a)
زن - ژِن (zhen)
مرد - مِرد (merd)
مادر - نَنَ (nana)
پدر - دَدَ (dada)
خاله - مانی (mani)
عمه - پوپو (popo)
برادر - برا (حرف ب ساکن است bra)
خواهر - خالا (khala)
برادر زاده - بروَرَزا (brvaraza)
خواهر زاده - خواهَرَزا (khaharaza)
جاری - خِیوَر (kheyvar)
اسامی ترکیبی مانند مادر زن با ترکیب همین کلمات ساخته میشوند
مادر زن - ژِن نَنَ (zhen-nana)پدر زن - ژِن دَدَ (zhen-dada)
پارسی - تالشی (تلفظ)
بزرگ - یال (همانند تلفظ کلمه یال در پارسی yal)
کوچک - گچ (هردو حرف ساکنند g-ch)
بلند - دراز (تمام حروف ساکنند d-raz)
کوتاه - کِتا (keta)
زیاد - وِر (ver و دارای ترادف معنایی با کلمه very در انگلیسی)
سبک - سبک (هر سه حرف ساکن هستند s-b-k)
بقیه به همان اسامی پارسی شناخته میشوند
تمام صفتها قبل از اسم استفاده میشوند (در مورد رنگها که بالاتر اشاره شد هم کاربرد دارند)
همانند انگلیسی
کَوَ سیف (kava sif) = سیب سبز = green apple
پارسی - تالشی (تلفظ)
پروانه - پَپونَه (papona)
مگس - مِش (mesh)
زنبور عسل - عسلَ مِش (asala mesh)
سوسک - بامبز (تمام حروف ساکن هستند bam bz)
جیجرک - زل زلَ (همه حروف ساکنند فقط ز دوم مفتوح است zl zla)
ملخ - سِر سِه ر (ser se r یک کلمه سه جزئی است و هردو ر ساکن هستند، ر دوم با کمی مکث بیان میشود)
کرم خاکی - بول بورزَ (bool borza)
مورچه - مارجینَ (maarjina)
حلزون - راف (raaf)
پارسی - تالشی (تلفظ)
گرگ - وَرگ (varg)
شغال ، روباه - شال (shal)
مار - نَلَتی (nalati)
موش - مارَ (mara)
قورباغه - وَرزَک (varzak)
مارمولک - مارَ چَچول (mara chachool)
گنجشک - پوستَ کیجَ (poosta kija)
کلاغ - کَلاج (kalaj)
ماهی - مای (همانند تلفظ واژه my در انگلیسی و بیشتر برای ماهیهای دریایی به کار میرود)
ماهی - کولو (برای ماهیهای رود خانه ای به کار میرود koloo)
ماهی آزاد ، قزل آلا - آزَ مای (aza my)
آهو ، غزال - پرزَ (prza حروف پ - ر ساکن هستند)
گوزن - گَنز (ganz)
زاغ - کَشکَره (kashkara)
گراز - خو (khoo)
خرس - خرس (هرسه حرف خ ر س ساکن هستند khrs)
شانه به سر ، هدهد - شونَ پَپو (shoona papo)
سار - سیتَ(sita)
دارکوب - دار دارَکو (dar darako)
سینه سرخ - زیزا(ziza)
دم جنبانک - آوَ کیجَ (ava kija)
پارسی - تالشی (تلفظ)
مرغ - کَرگ (karg)
خروس - سوک (sook)
جوجه - کیجَ (kija)
گوساله نر - کَلَ (kala)
گوساله ماده - ژیَ (zhiya)
گاو نر - وَرزا (varza)
گاو ماده - ژِرَ (zhera)
گوساله - موندَ (monda)
سگ - اسبَ (esba هردو حرف الف و سین ساکن هستند)
گربه - پوچو (poochoo)
گوسفند - گوسَند (gosand)
اسب نر - یَبو (yaboo)
اسب ماده - مادیان (madian)
گاومیش - گامیش (gamish)
بز - بز (هر دو حرف ب و ز ساکن هستند bz)