معنی خطبه سرا

با سلام
واژه خطبه سرا از دو کلمه خطبه +سرا ترکیب یافته از نظر لغوی اگر بخواهیم این واژه ها را معنی کنیم خطبه به معنی سخنرانی و وعظ و پسوند سرا به معنی جا و مکان می باشد .اسامی مشابهی هم در منطقه تالش وجود دارد از جمله خاصه سرا،خاله سرا،بوره سرا،دیگه سرا،علی سرا،اسبه سرا،قندی سرا،رودبار سرا.

در مورد وجه تسمیه خطبه سرا مطالب مختلفی ارائه می شودگروهی این نام را به خطابه و خطبه خوانی که پس از نفوذ اسلام به ایران ربط یافت می دانند و عده ای هم به خطبه خوانی مربوط به زمان صفویان و دوره افشار و قاجار می دانند در تیلا شماره 229 به قلم جناب آقای علیرضا حبیبی نیا در مقاله تالش 7000 ساله را بهتر بشناسیم آمده:«با توجه به وجود کوه و نام دشتی به نام کادو در خطبه سرای امروزی همان کادوی دیروزی باشد .با وجود حاکمان ترک زبان که حرف «ک»را «خ» تلفظ می نمایند ،مثل تراختور.ایشان هم چنین در مقاله ادامه می دهند قباله ای که از دویست سال به جا مانده که در آنجا خطوه سرا نوشته شده است .وجود شهر خرخر باستانی دریاچه نئورو قله باغرو در خطبه سرا ثابت می کند خطبه سراهمان (کادموا سرا)باستانی است.

نقل مطالب دلیل بر رد ویا تایید مطالب مذبور نیست ولی با خواندن این مطالب سوالاتی به ذهن می رسد ازجمله منطقه کادو در کجای خطبه سرا قرار دارد که هیچکس از محل آن خبر ندارد و یا محل کادمواسرا مربوط به کجاست و یا شباهت نام یک رود ییلاقی به نام خرخره چای در منطقه خطبه سرا به نام شهر باستانی خارخار با چه مدرک و اسنادی می توان این دو را یکی دانست.
در مورد ختبه سو و یا خطبه سرا و خطوه سرا  و خطیب سرا بنده به این نتیجه رسیده ام که در اصل این نام تالشی بوده و در مورد محل کادمو سرا هم تبدیل شده به خطبه سرا نظری ندارم و خود کادموا یا کادوا چی بوده احتیاج به تحقیقات بیشتر دارد .
در ضمن سخنرانی  و خطبه خوانی نمایندگان نادر شاه در زمان حمله به تالش مطالب مستندی در تاریخ ذکر شده و حمله نادر به ساکنان تالش که از طرف مسیر آستارا شده و مخالفان خود را در هره دشت لیسار سرکوب کرده مطالبی در تاریخ تالش عبدالکریم آقاجانی ذکرشده است.
به هرحال برای بررسی دقیق این نام احتیاج به تحقیق و مطالعه بیشتری هست .
نوشته : اسفندیار آقاجانی

---

قسمتی از نوشته های حاج طهماسب روستا در مورد وجه تسمیه خطبه سرا
بنا به تحقیات من اسم خطبه سرا اول خطیب سرا بوده است بطوری که در چندین سفرنامه قدیمی اسم خطیب سرا امده است خطیب یعنی چه جواب این است که خطیب وپیره مرد صفت یاران شیخ صفی اردبیلی بوده ودر زمانهای قدیم خطبه سرا فعلی جزء اذربایجان بوده ودرانجا خانقاه صوفی های مریدان شیخ صفی الدین بوده اند که به انها خطیب وپیره مرد میگفته اند واگر بدانید چندین مکان مزرعه درخطبه سرا به پیره مرد معروف است ومنطقه نیز به خطبه سرا معروف است که برگرفته ازخطیب سرا یعنی سرای خطیبان است که مریدان شیخ صفی بوده اند وحتی زمان خروج صفویان که اولین انها شاه اسماعیل بوده اولین پناهگاه وی همان بغروداغ بوده وبعد درکرگانرود واز انجا لاهیجان رفته است اگر از خطبه سرا بانام خطیب سرا یاد کنیم درست است تقدیم به همه خطیب سراهایی های عزیز..
نوشته :حاج طهماسب روستا