فهرست واژگان انگلیسی با ریشه فارسی

A

• Abbasi:سکه و واحد وزن ایرانی و افغانی. ریشه شناسی: عباس + ی (پسوند فارسی). مربوط به شاه عباس اول (مرگ ۱۰۰۷).(البته خود کلمه عباس کلمه‌ای عربی است)
• Abkar:سازنده یا فروشندهٔ مشروب. ریشه شناسی:آب(فارسی باستان pi-) +کار (از فارسی میانه)
• Abkari:ریشه شناسی: "Abkari" ساختن یا فروختن مشروبات سکر آور.
• Absinthe:ریشه شناسی: شاید از «اسپند» فارسی.شراب الکلی از مخلوط شراب با افسنطین.
• Ace:ریشه شناسی: فارسی. کارت بازی ایرانی مانند پوکر و با همان استدلال.
• Achaemenid:ریشه شناسی: یونانی شدهٔ نام فارسی باستان «هخامنشی».
• Achar:ریشه شناسی: فارسی «آچار».در هند قسمتی از غذا که ترشی یا چاشنی است. (البته آچار کلمه‌ای ترکی و به معنای کلید یا بازکننده‌است)
• Afreet:ریشه شناسی: عربی«عفریت»، شاید از فارسی"afraid" ساخته شده باشد. در اساطیر عرب هیولایی قوی و اهریمنی بود.
• Afghanistan:واژهٔ افغان با پسوند فارسی –ستان. درکل به معنای"جایگاه افغان هاً.
• Ahriman:فارسی «اهریمن»، روح پلید در آیین زرتشتی.
• Ahu:ریشه شناسی: فارسی«آهو»، از فارسی میانه "ahuk". بزکوهی و غزال.
• Ahung:واژه شناسی:چینی«a-hong»، از فارسی «آخوند» (الهی شناس و واعظ).
• Ahura Mazda:فارسی باستان «Ahura mazdā»، در آیین زرتشتی خدا را گویند و به معنای«خدای خرد».
• Akhundzada:ریشه شناسی: هندی"akhundzada"، از فارسی«آخوندزاده».در هندی لقبی برای بزرگ زادگان.
• Algorithm:از نام«خوارزمی»، دانشمند ایرانی.(در باره فارسی بودن کلمه خوارزم بحث‌های فراوانی وجود دارد)
• Alkenkengi:از عربی«الکاکنج» (: گیاه عروسک پشت پرده)، از فارسی«کاکنج»(kakunaj).
• Amani:ریشه شناسی:هندی و فارسی«امان»، از عربی«امانة» با پسوند فارسی«-ی».
• Angra Mainyu:صورت کهن اهریمن.
• Angaria:ریشه شناسی: لاتین متاخر، از یونانی "angareia"، از فارسی ""angaros (پیک شاهی). در قانون مدنی رومی: خدمات اجباری حکومت، فرمانروا، یا کلیسا.
• Angel:ریشه شناسی: انگلیسی میانهangel، از فرانسوی باستان angele، از لاتین متاخرangelus، از یونانی angelos (در ترجمهٔ واژهٔ عبری mal'kh«فرشته»)، احتمالاً با ریشهٔ ایرانی؛ angaros یونانی از پیک شاهی ایرانی (هخامنشی)؛ شاید همریشه با سنسکریت angirasبه معنای نخستین گروه پرتوهای آفریدهٔ ایزدی. روان‌های ماوراءالطبیعه در الهیات ایرانی، یهودی، مسیحی و اسلامی که عموماً با بال مجسم می‌شوند و فرستادگان خدا، واسطه‌های ایزدی و نگهبانان مخصوص فرد یا ملت هستند.
• Apadana:ریشه شناسی: فارسی باستان"apadana"، به معنای کاخ. از apa پیوسته +dana محوطه.
• Armenia:الزاماً نباید ریشهٔ فارسی داشته باشد اگرچه نخستین بار در کتیبه‌های هخامنشی نام "Armina" ثبت شده.
• Arsenic:از «زرنیگ»(zarnig).
• Arya:ازفارسی باستان "Arya"، سرزمین و مردم آریا= ایران، ایرانی.
• Aryan:ازفارسی باستان "Aryanam"، سرزمین و مردم آریا = ایران.
• Asafetida:ریشه شناسی: فارسیaza (مصطکی) + لاتین foetida. صمغ خوردنی مانند آدامس از گیاه ایرانی و هند شرقی از خانوادهٔ آنقوزه.با بو و مزهٔ قوی، و در گیاهپزشکی در داروی ضد تشنج به کار می‌رود.
• Asmodeus:روح شیطانی، شاهزادهٔ دیوان، از لاتین Asmodaeus، از یونانی Asmodaios، از عبری تلمودی Ashmeday، از اوستایی Aesh-ma-daeva به معنای «Aeshma ی فریبنده».
• Assassin:این واژه از «حشاشین»(پیروان حسن صباح) آمده.
• Aubergine:از فارسی «بادنجان» که خود این واژه نیز ممکن است از سنسکریت آمده باشد.
• Aumildar:ریشه شناسی: عربی «عمل» + دار (پسوند فارسی). تحصیلدار در هند.
• Avesta:به زیر بنگرید.
• Avestan :ریشه شناسی: اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان(فارسی میانه Avastik) + an انگلیسی.
• Azadirachta :ریشه شناسی: لاتین نو، از فارسی «آزاد درخت»، درخت آزاده و اصیل.
• Azedarach :ریشه شناسی: فرانسوی azédarac، از فارسی «آزاد درخت»، درخت آزاده و اصیل.
• Azha :از فارسی«آشیانه».
• Azure(Color) :از لاتین میانه azura، از فارسی «لاجورد».

B

Babouche

ریشه شناسی: از فارسی «پاپوش».

Babul

ریشه شناسی: فارسی گیاه «بابُل»، همریشه با سنسکریت babbula، babbla(درخت صمغ عربی). این درخت احتمالاً بومی سودان است اما از شمال آفریقا تا آسیا و هند گسترده شده.

Badian

ریشه شناسی: فرانسوی badiane، از فارسی گیاه «بادیان».

Baghdad

از فارسی میانه «بغداد»Bhagadad به معنای "هدیهٔ خداً.

Bakhtiar

ریشه شناسی: فارسی «بختیار» Bakhtyr، شاید از «بخت یار» به معنای «خوشبخت». عضوی از مردم بختیاری.

Baksheesh

از فارسی «بخشش» از فعل «بخشیدن».در انگلیسی به معنای انعام.

Balaghat

ریشه شناسی: شاید از هندی، از فارسی «بالاً(از فارسی میانه) + هندی gaht»گذشتن". فلات برفراز کوه‌ها.

Baluchi

ریشه شناسی: فارسی «بلوچ»، «بلوچی». از اقوام هندوایرانی که در ناحیهٔ بلوچستان زندگی می‌کنند.

Baluchistan

ریشه شناسی: ناحیه‌ای در آسیای غربی، از فارسی «بلوچستان».قالیچه‌ای با رنگ‌های تیره که توسط چادرنشینان بلوچی و سیستانی بافته می‌شود.

Ban (title)

فرماندار کرواسی، از صربو-کرواتی.«ارباب، فرماندار، حکمران»، از فارسی «بان».

Barbican

ممکن است ازفارسی«خانه» یا «برج و بارو» باشد.

Barsom

ریشه شناسی: فارسی«بَرسم»، از فارسی میانه bursam، از اوستایی barsman.چوبی مقدس در آیین زرتشتی.

Bas

ریشه شناسی: هندی bas، از فارسی «بس» به معنای «کافی و اندازه».

Bazaar

از فارسی «بازار»، از فارسی میانه bahâ-zâr به معنای «جای قیمت».

Bazigar

ریشه شناسی: هندی bazigar، از فارسی«بازیگر». برای نامیدن چادرنشینان دوره گرد مسلمان در هند به کار می‌رود.

Bedeguar

ریشه شناسی: فرانسوی میانه bedegard، از فارسی «باداورد».نوعی گیاه.

Begar

ریشه شناسی: هندی begaar، از فارسی «بیکار».

Begari

بنگرید به بالا.

Beige

ریشه شناسی: فرانسوی، شاید از ایتالیایی پنبه bambagia، از لاتین میانه bambac-،bambax، از یونانی میانه bambak-،bambax، احتمالاً از واژه‌ای ترکی که اکنون پنبه pamuk می‌خوانند و احتمالاً با منشا فارسی «پنبه». پارچه ساخته شده با پنبه با رنگ قهوه‌ای مایل به زرد خاکستری. این واژه شاید هم از cam byses گرفته شده باشد (یونانی byssos لباس فاخر، bysses یا byses به نخ درجه یک می‌گفتند که لباس شاهزادگان پارسی بود.) فارسی «کمبوجیه»، بابلی kam buzi، نام شاه ایران که به لباسش تعمیم داده شده.

Belleric

ریشه شناسی: فرانسوی، از عربی «بَلیلَج»، از فارسی گیاه «بلیله». میوه‌ای از خانوادهٔ بادام هندی.

Bellum

ریشه شناسی: از فارسی «بَلَم»، قایق هشت نفره.

Benami

ریشه شناسی: هندی benaam، از فارسی «به نام»+ «-ی».

Bezoar

از «پادزهز».که بیشتر در پزشکی و رنگسازی شرقی کاربرد دارد.

Bheesty

ریشه شناسی: از فارسی«بهشتی».در هند: حمل کنندهٔ مخصوص آب برای خانه یا هنگ.

Bhumidar

ریشه شناسی: هندی bhumidar، از «بوم» زمین(از سنسکریت و ایرانی Bumi و فارسی باستان Bum) +«دار»(پسوند فارسی). در هند: زمیندار بزرگ.

Bibi ریشه شناسی: هندی bibi، از فارسی.

Bildar

ریشه شناسی: هندی beldar، از فارسی «بیل دار».در کاربرد حفار و حفرکننده.

Biryani

ریشه شناسی: هندی و اردو biryaan، از فارسی «بِریان». غذایی هندی مخلوطی از:گوشت یا ماهی، سبزیجات، برنج همراه با زعفران و زردچوبه.

Bobachee

ریشه شناسی: هندی babarchi، از فارسی «باورچی» آشپز مرد.

Bombast

ریشه شناسی:از فرانسوی میانه bombace، از لاتین میانه bombac-، از لاتین bombyc-، ابریشم و کرم ابریشم، از یونانی bombyk-، ابریشم و جامهٔ ابریشمین؛ احتمالاً از ریشهٔ فارسی «پنبه».

Borax

ریشه شناسی: از فارسی «بوره».sodium borate.

Bostanji

ترکی bostanci، به معنای باغبان.از bostan از فارسی «بوستان»:«بو» عطر +«ستان» جایگاه. شغلی درباری در باغ‌های سلطنتی عثمانی.

Bronze

ریشه شناسی: شاید از فارسی فلز«برنج».

Brinjal

ریشه شناسی: از فارسی «بادنجان»، احتمالاً از سنسکریت vaatingana.

Buckshee

ریشه شناسی: هندی bakhsis، از فارسی «بخشش».

Budmash

ریشه شناسی: فارسی «بد معاش»، «بد»(از فارسی میانه vat) + معاش(عربی).در هند به شخص بد سیرت و هرزه گویند.

Bukshi

ریشه شناسی: فارسی «بخشی»(بخشنده).در هند: مامور پرداخت.

Bulbul

ریشه شناسی: از ریشهٔ ایرانی و گرفته شده از عربی. فارسی «بلبل».

Bund

ریشه شناسی: هندی band، از فارسی «بند». درهند: سدی برای جلوگیری از نفوذ آب.

Bunder Boat

ریشه شناسی: هندی bandar، از فارسی «بندر». قایق ساحلی در خاور دور.

Bundobust

ریشه شناسی: هندی band-o-bast، از فارسی «بند و بست». در هند: مرتب یا تصویه کردن جزییات.

Burka

ریشه شناسی: روسی، احتمالاً از buryi «قهوه‌ای تیره»(اسب). احتمالاً از ریشهٔ ترکی burقرمز روباهی؛ این واژه احتمالاً از فارسی گرفته شده «بور» (قهوه‌ای مایل به سرخ).

Burkundaz

ریشه شناسی: هندی barqandz، از فارسی «برق انداز». «برق» (عربی) + «انداز». نیروهای مسلح یا پلیس هند در سده ۱۸ و ۱۹ میلادی.

Buzkashi

از فارسی «بز کشی».

C

Caftan

ریشه شناسی: روسی kaftan، از ترکی، از فارسی «خفتان».ردایی نظامی، تا قوزک پا و آستین‌های بسیار بلند و پرشده از پنبه یا ابریشم و یراق کمربندی رایج در سده‌های میانی اسلام.

Calabash

احتمالاً از فارسی «خربزه».

Calean

ریشه شناسی: از فارسی «قلیان».

Calender

ریشه شناسی: فارسی «قلندر»، از عربی، از فارسی kalandar(کلندر؟) انسان ژولیده، یکی از فرقه‌های صوفیه که درویشانه زندگی می‌کردند.

Camaca

ریشه شناسی: انگلیسی میانه، از فرانسوی میانه camocas یا لاتین میانه camoca، از عربی «کمخاً، از فارسی»کَمخاً پارچه‌ای منقش از ابریشم یا موی شتر.

Cambodia

فارسی باستان Kabujia. فارسی «کمبوجیه».نام کشور کامبوج بنگرید به Kamboh.

Candy

از عربی «قندی»، از فارسی «قند».

Carafe

از عربی«قرافه»، «پاشیدن»، از فارسی «قرابه».

Caravan

ریشه شناسی: ایتالیایی caravana، carovana، از فارسی«کاروان».

Caravansary

ریشه شناسی: فارسی "کاروانسراً.

Carcass

ریشه شناسی: فرانسوی میانهcarcasse، از فرانسوی باستان carcois، شاید از carquois، carquais به معنای ترکش، از تغییر tarquais، از لاتین میانه tarcasius، از عربی «ترکَش»، از فارسی «ترکش».از تیر (از فارسی باستان tigra «نوک تیز») + -کش (از «کشیدن»، از اوستایی karsh-).

Carcoon

ریشه شناسی: هندی kaarkun، از فارسی «کارکُن».در هند: دفتر دار، منشی.

Cash

ریشه شناسی: از سنسکریت karsa، واحدی در وزن طلا و نقره، همریشه با فارسی باستان karsha-، واحد پولی ایران هخامنشی.

Cassock

ریشه شناسی: فرانسوی میانه casaque، از فارسی «کژاکند»(قزاگند). «کژ»(کج) ابریشم کم بها + «آگند»(از آکندن: پر کردن).لباسی که درون آنرا با ابریشم و پنبه پر می‌کردند.

Caviar

از فرانسوی caviar، از ایتالیایی یا ترکی وارد انگلیسی شده، از فارسی "چاو-دار" به معنی "تکه ای از قدرت". به دلیل اینکه ایرانیان باستان کاملااز خواص مفید و نیروبخش آن آگاه بوده اند.^[۱]

Ceterach

لاتین میانه ceterah، از «شیطرگ»، فارسی «شاه تره».گیاهی از خانوادهٔ سرخس.

Chador

هندی caddar، از فارسی «چادر». پوشش رایج میان بانوان مسلمان و هندو، به ویژه در ایران و هند.

Chakar

هندی chakor، از فارسی «چاکِر». در هند: خادم و نوکر خانه و دفتر.

Chakari

«چاکری». در هند: خادم خانگی و عمومی.

Chakdar

از پنجابی chakdar، از chak(«حق تصدی» از سنسکریت cakra) + «دار».در هند: مالک دارای زمین‌های اجاره‌ای و برزگران.

Chalaza

اسلاوی باستان zledica «باران منجمد»، فارسی «ژاله»(در معنای تگرگ).

Chappow

فارسی «چپاو» یا «چپاول». Charka

هندی carkha، از فارسی «چرخه».چرخ (از فارسی میانه chark، اوستایی chaxra-، سنسکریت cakra). دستگاهی که در هند برای ریسیدن پنبه استفاده می‌کنند.

Charpoy

از فارسی «چارپای».رختخواب طنابی در هند.

Chawbuck

هندی cabuk، از فارسی «چابک».در هند: تازیانهٔ بزرگ.

chemical

از فارسی «کیمیا»

Cheque

از فارسی «چِک».ایرانیان برای نخستین بار چک را اختراع کردند.بانک‌ها در امپراتوری ساسانی در سده نخست پ.م اوراق بهاداری را به کار می‌بردند به نام «چک».که پایهٔ چک‌های امروزی است.

Check

از فرانسوی باستان eschequier «جلوگیری کردن»(در شطرنج)، از eschec، از لاتین میانه scaccus، از فارسی«شاه»(در شطرنج).در سدهٔ هفده این کلمه معنای عمومی «ممانعت کردن از دزدی» را گرفت و سرانجام در ۱۷۹۸ نام نخستین چک‌های بانکی را به خود گرفت.

Checkmate

از فرانسوی میانه eschec mat، از فارسی «شاه مات»(شاه نمی‌تواند بگریزد)، شطرنج.

Chess

از روسی shach، از فارسی «شاه»، مختصر «شاه مات»، شطرنج.

Cheyney

ریشه شناسی: احتمالاً از فارسی «چینی».پارچه‌ای پشمی در سده‌های ۱۷ و ۱۸.

Chick

هندیciq، از فارسی chiq. پرده و محافظی برای ورودی ساختمان در هند و آسیای شرقی.

Chillum

ریشه شناسی:هندیcilam، از فارسی «چَلَم».

Chilamchi

ریشه شناسی:هندیcilamci، از فارسی «چَلَمچی».در هند:ظرف فلزی شستشو.

China

از فارسی «(ظرف)چینی»، از چینی.

Chinar

هندی chinar، از فارسی «چنار». گونه‌ای درخت آسیایی.

Chobdar

هندی cobdar، از فارسی «چوبدار». «چوب» (از فارسی میانه chup) + «دار».

Cinnabar

احتمالاً از عربی «زنجَفر»، از فارسی «شنگرف».

Coomb

انگلیسی میانه combe، از انگلیسی باستان cumb، واحد اندازه گیری مایعات؛ وابسته با آلمانی میانهٔ جنوبی kump قدح، کاسه و آلمانی میانهٔ شمالی kumpf، فارسی «گنبد».

Culgee

ریشه شناسی: هندیkalg، از فارسی «کلگی» پر تزیینی. پری که هندیان بر دستار سرخود ی زدند.

Cummerbund

هندی kamarband، از فارسی «کمربند».

Cushy

هندی khush، از فارسی «خوش».

D

Daeva

Daeva، deva از اوستایی daevo؛ فارسی «دیو». روح شیطانی در آیین زرتشتی.

dafadar

از فارسی «دفعه دار». «دفعه»(عربی)+ «دار».

Daftar

هندی daftar، از فارسی «دفتر»، از عربی «دِفتر»، از یونانی diphtheria(چرم، پارچه نوشتنی).

Daftardar

ریشه شناسی: هندی daftardar، از فارسی «دفتردار».

Dakhma

ریشه شناسی: فارسی «دخمه»، از فارسی میانه dakhmak، از اوستایی daxma-(مکان جنازه).

Daroga

ریشه شناسی:هندی daroga، از فارسی «داروغه». در هند: رییس افسران.

Darvesh

از فارسی «درویش».

Darzi

هندی darzi، از فارسی «درزی».خیاط یا صنف خیاطان هندو در هند.

Das

سنسکریت dassa دشمن، بنده، احتمالاً وابسته با فارسی «داه» غلام، اوستایی dahyn-، dainhu-، danghu- سرزمین، فارسی باستان dahyn- سرزمین، ایالت، سنسکریت dasyu بیگانه. خادم هندویی در هند.

Dastur

هندی dastur سنت، از فارسی «دستور». هزینهٔ عمومی.

Dastur

از فارسی «دستور». موبد موبدان در کیش زرتشتیان هند.

Dasturi

هندی dasturi، از فارسی «دستور».پاداش.

Defterdar

ترکی، از فارسی «دفتردار». در ترکیه :مامور حساب‌های مالی.

Dehwar

فارسی«دِه وَر».ارباب دارای بنده و غلام.

Del

فارسی«دل».

Dervish

از فارسی «درویش»، از فارسی میانه darweesh.

Dewan

ریشه شناسی: هندی diwan، از فارسی «دیوان».کتاب محاسبات.

Demitasse

از فرانسوی «نیم فنجان» demi+tasse. فرانسوی باستان وام گرفته از عربی «تسَه» از فارسی «تشت».

Div

از فارسی «دیو».

Divan

از فارسی «دیوان»، از فارسی باستانdipi («نوشته»)+ vahanam(«خانه»).

Doab

ریشه شناسی: فارسی«دوآب».سرزمینی در میان دو رودخانه.

Dogana

ریشه شناسی: از فارسی«دوگانه»، دیوان محاسبه. گمرگ ایتالیایی.

Douane

ریشه شناسی: از فارسی«دیوان».گمرک.

Dubber

ریشه شناسی: از فارسی«دبه».بطری چرمی در هند برای نگهداری روغن و مایعات.

Duftery

ریشه شناسی: از «دفتر»+«-ی».پسر ان پادو در ادارات و دفاتر.

Dumba

ریشه شناسی: فارسی«دُمب». گوسفند دم پهن بخارایی و قرقیزی.

Durbar

ریشه شناسی: از فارسی «دربار». حضار در برابر شاه.

Durwan

ریشه شناسی: از فارسی «دربان».«در»(از فارسی میانهdar، از فارسی باستان duvar-)+ «بان».

Dustuck

ریشه شناسی: هندی dastak، از فارسی «دستک/دسته».(دستگیره)

E

Emblic

لاتین نوemblica، از عربی «اَملَج»، از فارسی«آمُله».درختی از خانوادهٔ Phyllanthus emblica.

Enamdar

هندی in'aamdaar، از فارسی «انعام دار».

Euphrates

از فارسی باستان Ufratu«شایسته برای عبور».

F

Farsakh

عربی «فرسخ»، از فارسی «فرسنگ». واح اندازه گیری در حدود ۱۰ کیلومتر.

Farsi

نامی برای زبان فارسی در عربی. در عربی «پ» وجود ندارد و این نام پس از حملهٔ اعراب به ایران به جای «پارسی» در ایران رایج شد.

Faujdar

هندی fawjdaar، از فارسی «فوج دار».«فوج»(عربی)+«دار».افسرجزء در هند.

Faujdari

از فارسی «فوج داری».دادگاه جنایی در هند. Ferghan

از فارسی «فرغانه».منطقه‌ای در آسیای مرکزی.نوعی قالیچه ایرانی که با پنبه بافته می‌شود.با زمینهٔ آبی یا قرمز تیره و با گل حنا رنگ آمیزی می‌شود و بسیار نفیس است.

Feringhee

از فارسی «فرنگی»، از فرانسوی. Frankish.شخص اروپایی.زیرا اولین برخورد مسلمانان با اروپاییان بخصوص اروپایین غربی در زمان «شارلمانی» پادشاه فرانک‌ها رخ داد.عربی«فرنجی» و در عثمانی با تلفظ feringhee.

Fers

انگلیس میانه، از فرانسوی میانه fierce، از عربی«فَرزَن»، از فارسی «فرزین».وزیر شطرنج.

Fida'i

عربی «فداً+»-ی".فداییان و پیروان اسماعیلیه و حشاشین.

Firman

از فارسی «فرمان»، از فارسی باستان framânâ.

G

Gatch

از فارسی«گچ».

Ghee

از فارسی«گَردان».آمیختن.

Galingale

از فارسی «خَلَنجان».گونه‌ای گیاه.

Gherkin

احتمالاً از فارسی میانه angArah«هندوانه».خیار ریز هندی که در خیارترشی استفاده می‌شود.

Ghorkhar

از فارسی «گوره خر».در هند :خرهای وحشی در شمال هند.

Giaour

از فارسی «گئُر/گَبر».(آتش پرست).

Gigerium

از لاتین gigeria امحا پرنده، شاید از فارسی «جگر».

Gizzard

نزدیک یهgysard، تحول یافته یgysar، از انگلیسی میانه giser، gyser، از فرانسوی باستان شمالی guisier «جگر»(مخصوصا برای پرندگان)، از لاتین gigeria، شاید از فارسی که با «جگر» پیوند دارد.

Gul

ریشه شناسی: فارسی «گل».گل سرخ.

Gulhinnai

ریشه شناسی:«گل»+"حناً (عربی).نوعی قالیچه ایرانی.

Gulmohar

ریشه شناسی:هندی gulmohur، از فارسی «گل مُهر».سکهٔ طلا.

Gunge

ریشه شناسه:هندیgãj، از ریشهٔ ایرانی.فارسی «گنج».

Gymkhana

ریشه شناسه:احتمالاً تغییر یافتهٔ (متأثر در واژهٔ gymnasium) هندی gend-khana «جای شلوغ».از فارسی«خانه».

H

Halalcor

هندیhalalkhor، از فارسی «حلال خور».

Havildar

هندی hawaldar، «حواله»(عربی)+ «دار».افسر وظیفه و مامور اجرایی در ارتش هند.

Hyleg

از فارسی «هیلاج».وضعیت ستارگان در نجوم برای تخمین زمان تولد.

Hindi

از فارسی «هندی».زبانی بومی در مناطق شمالی هند و رسمی در سراسر هند.

Hindu

از فارسی میانه «هندو»، از اوستایی hendava، از سنسکریت saindhava «هندی».

Hindustan

هندی Hindustan، از فارسی «هندوستان»(سرزمین هندوها). Hindustan is Persian، in Hindu language، the country is called Bharat.

Hircarrah

فارسی «هرکاره».«هر»(از فارسی باستان haruva-)+«کار»(از فارسی میانه، از فارسی باستان kar-)

Homa

hom از فارسی «هوم»، از اوستایی haoma.درختی مقدس برای زرتشتیان و در میانرودان درخت زندگی بود.

I

India

از فارسی «هند».

Iran

از فارسی میانه Iran = Aryan

Ispaghol

گیاه «اسبغول». در لغت به معنای«گوشِ اسب». asp(فارسی میانه:اسب)+«غول»(:گوش).

J

Jackal

از فارسی«شَغال»، گونه‌ای سگسان از خانوادهٔ Canis در آفریقا و آسیای جنوبی.

Jagir

از فارسی«جا گیر». عوارض مالیاتی شخصی در شمال هند و پاکستان برای ادارهٔ بخش.

Jama

از فارسی «جامه».لباس بلندی که هندی‌ها و پاکستانی‌ها می‌پوشند.

Jasmine

از فارسی «یاسمن».گونه‌ای یاس بالا روندهٔ خوشبو.

Jemadar

هندی jama'dar/jam'dar.«جمع/جمعیت»(عربی)+ «دار».ستوان در ارتش هند.

Jezail

فارسی «جزایر/جزایل». نوعی تفنگ بزرگ پایه دار.

Jujube

یونانی zizyphon، از فارسی «زیزفون».گونه‌ای گیاه.

Julep

از فارسی «گل آب».شربت طبی.امروزه در امریکا به آن ویسکی یا ودکا با نعنا گفته می‌شود از فرهنگ معاصر هزاره

Jungle

از فارسی «جنگل»

K

Kabob

احتمالاً از فارسی «کباب»، یا از عربی شده یا اردو شدهٔ نام فارسی آن.

Kabuli

فارسی «کابُلی»، وابسته به کابل.

Kaftan

از فارسی «خفتان».

Kajawah

از فارسی «کجاوه».نشیمنی بر دو شتر برای حمل و نقل در هند.

Kala-Azar

از هندی kala(سیاه)+ «آزار».بیماری واگیردار عفونی سخت آسیایی ناشی از کمخونی.

Kamarband

In English it refers to the wide belt made of a wide band of silk or shiny cloth worn by men around the waiste as part of a Black Tie suit. It entered the English language in India from the colonial times. But it is a Persian word، Kamar = waiste and Band = band، binder meaning Belt.

Kamboh

ریشه شناسی: در فرهنگ وبستر :«اعضای طبقهٔ پایین در پنجاب که بخصوص در کشاورزی گماشته شده‌اند».این تعریف در فرهنگ وبستر از ریشهٔ عنوانی فارسی آمده که ظاهراً در حال به افراد شرور افغانی و کشمیری می‌گویند.این عنوان کاربردی بسیار عمومی دارد که در دورهٔ پادشاهی مغولان در هند مخصوصا اکبر و جهانگیر رایج شد. بنابر دانشنامهٔ بریتانیکا سیدها (منظور گدایان است) و کامبوها افراد پستی بودند که در زمان حکومت اسلامی در هند زندگی می‌کردند. این واژه صورت کنونی واژهٔ Kambojas است.خاندان معروف جنگاور هندوایرانی.که در نوشته‌های سنسکریت و پالی در زمان امپراتوری آشوکا ثبت شده.و با نام کامبیز/کمبوجیه در فارسی باستان وابستگی دارد. بنابر متون ودایی مانند مهابهاراتا از کشاترا (جنگاور)های اصیل بودند.این‌ها مانند سکاها و پهلوها جنگاورانی اصیل و خارجی بودند(هندی نبودند) و چون با آیین هندو و برهمنی مخالفت داشتند و بیشتر بودایی بودند به مرور در هند به زوال کشانده شدند.البته کامبوها یا کامبُجاها در بنگال، سریلانکا و کامبوج نیز حکومت می‌کردند.

Karez

ریشه شناسی:فارسی «کاریز».قنات.

Kemancha

ریشه شناسی: از فارسی «کمانچه».رایج در خاورمیانه، قفقاز و آسیای میانه.

Kerana

ریشه شناسی:از فارسی «کَرنای».

Kenaf

ریشه شناسی:فارسی «کنف».گیاهی از خانوادهٔ Hibiscus cannabinus.

Khaki

فارسی «خاکی».

Khakhsar

ریشه شناسی:هندیkhâksâr، از فارسی «خاکسار».گروهی مسلمان ناسیونالیست در هند.

Khan

عربی«خان»، از فارسی(نباید با واژهٔ آلتایی«خان» اشتباه گرفت).کاروانسرا در برخی کشورهای آسیایی.

Khankah

ریشه شناسی:هندی khânaqâh، از فارسی «خانقاه».«خانه»+«گاه».

Khidmatgar

«خدمﺔ»(عربی)+«گر».در هند: نوکر.

Khoja

ریشه شناسی:از فارسی «خواجه».عنوانی احترام آمیز.

Khuskhus

ریشه شناسی:هندیkhaskhas، از فارسی«خسخس».گیاه معطر هندی.

Kincob

ریشه شناسی:هندیkimkhab، kamkhwab، از فارسی «کم خاب».پارچی زربفت.

Kiosk

از فارسی «کوشک»، یا از فارسی میانه gōšak«گوشه».

Koftgari

هندیkoftgar، از فارسی «کوفتگر».زرکار/فلزکار هندی.

Koh-i-noor

از فارسی «کوه نور».الماسی معروف که در سال ۱۸۴۹ به دست انگلیس افتاد.

Kotwal

هندیkotwal، از فارسی«کوتوال».رییس پلیس در هند.

Kotwalee

هندیkotwalee، از فارسی«کوتوالی».ادارهی پلیس در هند.

Kran

فارسی «قِران». سکهٔ نقره واحد پولی ایران از ۱۸۲۶ تا ۱۹۳۲، سکهٔ نقره.

Kurta

هندی و اردوkurta، از فارسی«کُرته».پیراهن بی یقهٔ نازک.

Kusti

فارسی«کُستی/کُشنی»، از فارسی میانه kust، kustak «کمر».ریسسمانی مقدس که زرتشتیان به کمر می‌بندند.

L

Lac

هندیlakh، از فارسی«لاک».مانند لاک انگشت.

Lamasery

فرانسوی lamaserie، از lama+serie(از فارسی "سَراً)

Larin

ریشه شناسی:فارسی«لاری».نوعی پول نقره در بخش‌هایی از آسیا.

Lascar

اردو lashkarī، از فارسی «لشکری».توپخانه در هند و انگلیس.

Lasque

ریشه شناسی: احتمالاً از فارسی«لَشک/لاشک»(قطعه).قطعه الماس نامرغوب در هند.

Leucothoe

شاهزادهٔ افسانه‌ای ایرانی که گمان می‌رود آپولو را به توتفرنگی شیرین مسخ کرد.گونهٔ این گیاه در آسیا و آمریکا.

Lemon

از انگلیسی میانه limon، از فرانسوی باستان limon، از ایتالیایی limone، از لاتین میانه līmōnium، از عربی «لَیمون»، از فارسی«لیمون/لیمو».این میوه در سده ۱۵ م. به انگلستان برده شد.

Lilac

از فارسی«لیلکی»، از «نیلک»(نیلی).

Lungī

هندیlungī، از فارسی«لُنگی».لنگی که در هند، پاکستان و برمه مردان استفاده می‌کنند.

Laari

ریشه شناسی: احتمالاً از دیوهی(زبان مالدیو)، از «لاری».پول مالدیو.

M

Magic

انگلیسی میانهmagik، از فرانسوی میانه magique، از لاتینmagicus، از یونانیmagikos، ازmagos، magus جادوگر (از ریشهٔ ایرانی، فارسی باستان magu- «مغ»).

Magus، magi

از magus، از فارسی باستان magu- «شخص مقتدر»، فارسی «مغ».روحانی زرتشتی.در عهدجدید از سه مغ نام برده شده که از شرق می‌آیند و بشارت میلاد عیسا را می‌دهند.

Malguzar

هندیmalguzar، از «مال»(عربی)+«گذار».در هند:مالک.

Manichean

لاتینManichaeus مانوی، از یونانی Manichaios، فارسی «مانوی».پیرو آیین مانی در سده ۳ م.

Manticore

از فارسی باستان «آدمخوار». martiya-(آدم)+ khvar-(خوردن).موجودی افسانه‌ای با سر انسان و شاخ، بدن شیر و دم اژدها یا عقرب.

Markhor

فارسی«مارخور»(خورندهٔ گاو).بزی کوهی در افغانستان و هند.

Mazdak

فارسی«مزدک».اصلاحگر زرتشتی در دوران ساسانی در سده ۵ م.از Mazda.

Mazdakite

فارسی«مزدکی».پیرو اصلاحات مزدک.

Mazdoor

هندیmazdur، از فارسی«مُزدور».کارگر هندی.

Mehmandar

فارسی«مهماندار».

Mehtar

فارسی«مهتر».«مه»(از فارسی میانهmeh، mas)+«تر»(از فارسی میانه، از فارسی باستان-tara-)

Mesua

لاتین نو، از نام دانشمند ایرانی مسیحی و طبیعیت شناس "یوحنا ابن مساویه (Johannes Mesue) متوفی به سال ۲۳۶ ه.ش. نوعی درخت آسیایی.

Mezereon

انگلیسی میانه mezerion، از لاتین میانه mezereon، از عربی «مازریون»، از فارسی.گیاه مازریون.

Mirza

فارسی"میرزاً.

Mithra

ایزد ایرانی"میتراً.

Mithraeum

ایزد ایرانی "میتراً.

Mithraism

آیین «مهرپرستی».ایزد ایرانی "میتراً.

Mobed

فارسی«موبد». روحانی زرتشتی.

Mogul

فارسی «مغول».

Mohur

هندی muhur/muhr، از فارسی «مُهر».سکهٔ طلا در زمان حکومت مغولان بر هند، تبت و نپال.

Mummy

انگلیسی میانهmummi، از فرانسوی میانه momie، از لاتین میانه mumia، از عربی«مومیاً(مومیایی)، از فارسی»موم".

Murra

ریشه شناسی: لاتین، احتمالاً از ریشهٔ ایرانی مانند یونانی morrhia/murra؛ وابسته با فارسی «مُر/مور»گلوله شیشه‌ای کوچک.مادهٔ پرسلین برای ساختن ظروف چینی در روم.

Musk

از فارسی میانه musk، از سنسکریت muska«تخم» کوچک شدهٔ mus«موش».مُشک.

Musth

هندی mast، از فارسی «مست».همریشه با سنسکریت madati «او خوشی می‌کند». ماده‌ای بدبو که فیل در زمان جفت گیری در حالت شهوانی از بالای گوش‌های خود تراوش می‌کند.

Mussulman

از فارسی«مسلمان».«مسلم»(عربی)+«- ان».

N

Nakhuda

ریشه شناسی:فارسی«ناخداً.»ناو«+»خداً(از فارسی میانه khutāi).

Namaz

ریشه شناسی:فارسی«نماز».همریشه با سنسکریت namas «کرنش و احترام».

Naphtha

از لاتین، از یونانی، از منشا ایرانی.اوستایی napta «نمناک»، فارسی «نفت».شاید همریشه با یونانی nephos «تاریک».

Nargil

ترکی nargile، فارسی «نارگیلِه» از «نارگیل».

Nauruz

فارسی «نوروز».

Nay

ریشه شناسی:فارسی«نای».آلتی موسیقی.

Neftgil

ریشه شناسی:آلمانی، از فارسی«نفتاگِل».

Numdah

ریشه شناسی: هندی namda، از فارسی «نَمَد»، از فارسی میانه namat، اوستایی namata. زیراندازی که در هند و ایران با پوست بز درست می‌شود.

Naan

ریشه شناسی:هندی و اردو nan، از فارسی«نان»، بلوچی nayan، سغدی nyny.نان هندی.

Nuristani

ریشه شناسی:فارسی«نورستانی».«نور»+«-ستان».ناحیه‌ای در شمال افغانستان.

O

orange

از میلانی narans، از عربی «نارنج»، از فارسی«نارنگ»، از سنسکریت nāraṅga، از زبان‌های دراویدی مانند تامیلی و مالایالام.

P

Padishah

از فارسی «پادشاه»، از فارسی میانه pādishah، از فارسی باستان pati+xshay-.شاه در ایران، سلطان در ترکیه و حاکم انگلیسی در هند.

Pagoda

از پرتغالی pagode، از فارسی «بت کده».

Pahlavi

ریشه شناسی:فارسی میانه«پهلوی».زبان فارسی در زمان ساسانیان.

Pajama

از هندیpaajaama، از فارسی«پای جامه».

Paneer

هندی/اردوpanir، از فارسی«پنیر».پنیر نرم هندی.

Papoosh

از papouch، از فرانسوی، از فارسی«پاپوش». بنگرید به babouche.

Para

ریشه شناسی: ترکی، از فارسی «پاره». واحد پولی در ترکیه.

Paradise

از یونانی paradeisos(باغ چینه بسته)، از فارسی باستان paradaida «دورتادور دیواربندی شده».

Parasang

لاتینparasanga، از یونانیparasanges، از ریشهٔ ایرانی، فارسی«فرسنگ».واحدی به درازای ۶ km.

Pargana

ریشه شناسی: هندی pargana، از فارسی(پرکاله؟).مجموعه شهرک‌های اجرایی در هند.

Parsee

ریشه شناسی: از فارسی باستانparsi«پارسی».زرتشتیان هند که در سده ۷ م پس از هجوم اعراب به ایران، به هند مهاجرت کردند.

Parthia

از لاتین، از فارسی باستان parthava-«پارت».در ریشه با «پارس» هم معنی است.

Parthian

بنگرید به Parthia.

Parting Shot

از Parthian Shot، تاکتیک پارتیان برای پرتاب تیرهای آتشین به سوی دشمن حتی هنگام عقب نشینی.

Pasar

مالایی، از فارسی«بازار». بازار عمومی در اندونزی.

Pasha

ترکی paşa، احتمالاً از فارسی«پادشاه».

Pashm

ریشه شناسی: از فارسی «پشم»؛ پشمینه در کشمیر و پنجاب برای بافت قالیچه و شال که از محصولات صادراتی این مناطق است.

Pashmina

از فارسی«پشمینه».پارچهٔ پشمی محصول شمال هند.

Pashto

فارسی«پشتو»، از افغانی. بنا بر نظر Morgenstein این نام با پارت و پهلو همریشه‌است.

Peach

از واژهٔ لاتین Persicum «پارسی»، هلو در روم به نام‌های malum Persicum(سیب پارسی)، prunum Persicum(آلوی پارسی) و یا مختصراً persicum، persici نامیده می‌شد.

Percale

فارسی «پرگال/پرگاله».پارچهٔ چیت در صنایع پارچه بافی، ملافه و غیره کاربرد دارد.

Percaline

فرانسوی، از فارسی «پرگاله».

Peri

فارسی«پری»، از فارسی میانهٔ parik.

Persepolis

از فارسی باستان pârsa+ یونانی polis «شهر».

Persia

از فارسی باستان pârsa.

Persis

از فارسی باستان pârsa.

Peshwa

هندی و مراتی pesva، از فارسی "پیشواً.نخست وزیر شاهزادهٔ Maratha.

Pilaf

ترکیpilâv، از فارسی «پلو». غذایی در خاور میانه که از برنج، روغن و گوشت درست می‌شود.

Pir

ریشه شناسی: فارسی«پیر». آموزگار در آیین‌های عرفانی.

Pistachio

از لاتینpistâcium، از یونانی (pistàkion) πιστάκιον، از فارسی«پسته».

Posteen

فارسی «پوستین».پوشش پوستین.

Popinjay

از فرانسوی باستان papegai، از اسپانیایی papagayo، از عربی «بَبَغاء»، از فارسی "ببغاً)طوطی).

Prophet Flower

برگردان واژهٔ فارسی «گلِ پیغمبر».گلی در هند شرقی با گلبرگ‌های زرد و پنج خال که پس از ساعتی پژمرده می‌شود.

Punjab

از هندی Panjab، از فارسی «پنج آب» (پنجاب).

Purwannah

هندی parvana، از فارسی«پروانه».اجازهٔ ثبت و نوشتن.

Pyke

هندیpâyik، pâyak، از فارسی «پیک» فرستاده.

Q

• Quarantine که از واژه«قرنطینه»گرفته شده است.

R

roc

از فارسی«رُخ»(پرنده‌ای افسانه‌ای).

rook

از انگلیسی میانهrok، از فرانسوی میانهroc، از عربی«رخّ»، از فارسی«رخ».

rose

از لاتینrosa، احتمالاً از یونانی باستان rhodon، از فارسی باستانvarda-.فارسی «وَرد».

roxanne

نامی زنانه، از فرانسوی، از لاتینRoxane، از یونانیRhoxane، از ریشه ایرانی، اوستایی raoxšna- «روشن، درخشان».

S

sun=ریشه شناسی فارسی به معنی خورشید

Sabzi

ریشه شناسی:هندیsabz، از فارسی«سبزی»(سبزیجات خوردنی).

Saffian

ریشه شناسی: روسی saf'yan، از ترکی sahtiyan، از فارسی «سختیان» پوست بز دباغی شده.

Samosa

ریشه شناسی:هندیsamosa، از فارسی «سمبوسه».

Sandal

عربی«صندل»، از فارسی «صندل»، درخت صندل/چندل.

Saoshyat

ریشه شناسی:«سوشیانت» نجات دهنده(از اوستایی).بنا بر آیین زرتشتی، یکی از سه ناجی که در ۳۰۰۰ سال پایان دنیا هر کدام در هر هزار سال ظهور می‌کنند و جهان را از بدی پاک می‌کنند.

Sapindales

از فارسی «اسپند».

Sarangousty

ریشه شناسی: فارسی «سر انگشتی».گچ ضدآب و ضد رطوبت.

Sard

از فارسی «زرد».

Sarod

ریشه شناسی: هندی sarod، از فارسی.

Sarwan

ریشه شناسی: فارسی «ساربان».

Satrap

از لاتین satrapes، از یونانی satrapes، از فارسی باستان xshathrapavan- «شهربان».

scarlet

از فارسی «سقرلات/سقرلاطون».پارچه و جامه‌ای به رنگ سرخ کبود.

Scimtar

ریشه شناسی: فرانسوی میانه cimeterre، از ایتالیایی باستان scimitarra، شاید از فارسی «شمشیر».

Sebesten

ریشه شناسی: انگلیسی میانه، از عربی «سبستن»، از فارسی «سپستان» گیاه سپستان.

Seer

ریشه شناسی: هندیser، شاید از فارسی «سیر».واحدی در وزن.

Seerpaw

ریشه شناسی: فارسی "سر، پاً.سر به پا.

Seersucker

از هندیsirsakar«پارچه راه راه»، از فارسی «شیر و شکر».

Sepoy

ریشه شناسی:از پرتغالیsipai، sipaio، از هندیsipah، از فارسی «سپاه».فردی هندی که برای نیروی ارتش انگلیس استخدام می‌شد.

Serai

ریشه شناسی: از فارسی «سَرای».

Seraglio

از فارسی «سَرای».

Serang

ریشه شناسی: از فارسی«سرهنگ».ناخدای لنج در هند.

Serdab

فارسی «سرد آب».اتاقی خنک و تابستانی در خانه‌های خاورمیانه.

Serendipity

از افسانهٔ پریان فارسیThe Three Princes of Serendip«سه شاهزادهٔ سراندیپی».از فارسی«سراندیپ»(سریلانکا).

Sesban

ریشه شناسی: فرانسوی، از فارسی sisabaan. گیاه سِس.

Setwall

ریشه شناسی:از فارسی «زادوَر».

Shabundar/Shabandar

ریشه شناسی: از فارسی «شاه بندر».

Shah

ریشه شناسی: فارسی«شاه»، از فارسی باستان χšāyaþiya «شاه».اسم فعل به معنای «حکومت کردن».

Shahi

ریشه شناسی: فارسی«شاهی».واحدی در ایران به اندازهٔ ۲۰/۱ قران نقره.

Shahidi

ریشه شناسی: «شهید»(عربی)+ «-ی»(پسوند فارسی).

Shahin

ریشه شناسی: فارسی«شاهین».شاهین هندی.

Shahzada

ریشه شناسی: هندی shah-zada، از فارسی «شاهزاده».

Shamiana

ریشه شناسی: هندی shamiyana، از فارسی shamyanah. پارچهٔ سایبان.

Shawl

ریشه شناسی: از فارسی «شال».

Sherristar

ریشه شناسی:از هندیsarrishtadr، از فارسی«سررشته دار».ثبت کننده.

Sherry

بنابر نظریهٔ پروفسور ت.ب.ایروینگ: از اسپانیایی Jerez، از فارسی «شیراز» در زمان امپراتور رستمیان در اسپانیا.

Sherryvallies

ریشه شناسی: از لهستانی szarawary، از روسی sharavary، از یونانی sarabara شلوار آزاد، احتمالاً از ریشهٔ ایرانی؛ فارسی «شلوار». شلواری برای اسب سواری.

Shikar

ریشه شناسی: هندی sikar، از فارسی «شکار»، فارسی میانه shkaar.

Shikargah

ریشه شناسی: هندی sikaargaah، از فارسی «شکارگاه».

Shikari

ریشه شناسی:از فارسی«شکاری».حیوان شکاری.

Shikasta

ریشه شناسی: فارسی «شکسته».

Shikra

ریشه شناسی: از فارسی «شکاره» پرندهٔ شکاری.شاهین شکاری کوچک هندی.

Simurgh

ریشه شناسی: از فارسی «سیمرغ»، از پهلوی sinmurgh (شاهین+ پرنده)، اوستایی saeno merego «شاهین»، سکایی syenah «شاهین»، ارمنی cin «غلیواج».

Sipahis

بنگرید به Sepoy.

Sircar

ریشه شناسی: هندی sarkaar، از فارسی «سرکار».استاندار در دورهٔ امپراتوری مغول در هند.

Sitar

ریشه شناسی: هندی sitar، از فارسی «ستار».«سه»(فارسی باستان thri-)+ «تار».عود هندوایرانی که در ایران، افغانستان و شبه قاره به کار می‌رود.

Softa

ریشه شناسی: ترکی، از فارسی «سوخته»، برافروخته (با عشق یا دانش).

Sogdian

ریشه شناسی: لاتین sogdianus، از فارسی باستان Sughudha، فارسی «سغد».

Soorki

ریشه شناسی: هندیsurkh، از فارسی«سرخ»، از فارسی میانه sukhr، اوستایی suXra- «درخشان»، سنسکریت sukra.

Sowar

ریشه شناسی:فارسی«سوار»، از فارسی میانه asbar، aspwar، از فارسی باستان asabra-.

Spahi

ریشه شناسی: فرانسوی میانه spahi، از ترکی sipahi، از فارسی «سپاه»، از پهلوی spāh، از فارسی باستان taxma spāda، از اوستایی spādha. سپاهی الجزایری در ارتش فرانسه و سپاهی ینی چری در ارتش ترکیه.

Spinach

ریشه شناسی: فرانسوی میانهespinache، espionage، از اسپانیایی باستانespinaca، از عربی «اسفناج/اسبناخ»، از فارسی «اَسپَناخ».

 Squinch 

ریشه شناسی: از فارسی «سکنج» (=سه+کنج) معادل سکنج یا گوشه یا گوشواره یا فیلگوش در معماری.

-Stan

به معنای «جایگاه»، در نام‌های افغانستان، پاکستان و....از فارسی«-ستان»، از هندو ایرانیstanam «جایگاه»، «جای نشیمن».

Subahdar

ریشه شناسی: «صوب»(عربی:ناحیه)+ «دار». کاپیتان و والی در ارتش بریتانیایی هند.

Sugar

ریشه شناسی:واژه‌ای از سنسکریت از شاخهٔ هندوایرانی از زبان هندوآریایی؛ اما فارسی نقش پراکنده کردن آن را بازی کرد.انگلیسی میانه sugre، sucre، از آنگلو-فرانس sucre، از لاتین میانه saccharum، از ایتالیایی باستانzucchero، از عربی «سُکر»، از پهلوی shakar، سرانجام از سنسکریت sarkara.

Suclat

ریشه شناسی: هندی suqlaa، از فارسی «سقلات/سقلاطون».بنگرید به Scarlet.

Surma

ریشه شناسی:فارسی «سرمه».در هند و ایران استفاده می‌شود.

Surnay

ریشه شناسی: فارسی «سورنای».قره نی آسیای مرکزی و خاورمیانه.

syagush

فارسی «سیاه گوش».

Samosa

ریشه شناسی: هندی samos و اردو samosa، sambas از فارسی «سمبوسه».

T

Tabasheer

ریشه شناسی: هندی tabshr، از فارسی«تباشیر».خیزران هندی که در پزشکی کاربرد دارد.

Tabor

ریشه شناسی:انگلیسی میانه tabur، از فرانسوی باستان، از «تنبور».بنگرید به tambour.

Taffeta

ریشه شناسی:از فارسی«تافته».

Tahsildar

ریشه شناسی:هندی tahsildar، از فارسی «تحصیلدار».«تحصیل»(عربی)+«دار».مامور درآمدی در هند.

Taj

ریشه شناسی:عربی«تاج»، از فارسی «تاج».کلاه در کشورهای مسلمان.مخصوصا کلاه مخروطی درویشان.

Taj Mahal

از فارسی «تاج محل».«تاج»+ «محل»(عربی).

Tajikistan

تاجیک+ -ستان(جایگاه).به معنای «سرزمین تاجیکان». takht به معنای تخت پادشاهی که ریشه پارسی دارد Talc

از فارسی «تلک» (طلق).

Tambour

ریشه شناسی: فرانسوی، از فرانسوی میانه، از عربی «طنبور»، از فارسی «تبیره».

Tambourine

بنگرید به Tambour.

Tanbur

بنگرید به Tambour.

Tangi

ریشه شناسی:فارسی«تنگی».گلوگاه تنگ.

Tandoori

فارسی «تنوری».

Tapestry

احتمالاً از ریشه‌ای ایرانی(فارسی «تافتن/تابیدن»).

Tar

ریشه شناسی: فارسی «تار».عود شرقی.

Tarazet

از فارسی «شاهینِ ترازو».

Tass

ریشه شناسی:فرانسوی میانه tasse، از عربی «طاس»، از فارسی «تشت».

Team

<<تیم>> لغت فارسی اصیل(موجود در لغت نامه ی اوستایی)

Tebbad

ریشه شناسی: شاید از فارسی «تب» + «باد»(از فارسی میانه vat، اوستایی vata-، سنسکریت vata)

Temacha

ریشه شناسی: فارسی «تَماخَره» شوخی و مسخره.نمایش خنده دار دوره گردان ایرانی.

Thanadar

ریشه شناسی: هندی thandar، از than+ «دار». رییس پلیس خان‌ها.

Tiara

از لاتین tiara، از فارسی «تارَه»(tara).

Timar

ریشه شناسی: ترکی timar، از فارسی «تیمار».نظامی ترک تیماردار.

Tiger

یونانی tigris، از ریشه ایرانی.فارسی«تیز».

Tigris

از فارسی میانه Tigr «تیر»، از فارسی باستان Tigra «تیز نوک».

Toque

از فارسی باستان taqبه معنای «چادر، شال».

Trabant

ریشه شناسی: آلمانی trabant، drabant، از چکی drabant، از فارسی «دربان».

Tranky

ریشه شناسی: فارسی tranki.عرشهٔ کشتی که در خلیج فارس استفاده می‌شود.

Trehala

ریشه شناسی: احتمالاً از فرانسوی tréhala، از ترکی tgala، از فارسی «تیغال».

Tulip

ریشه شناسی: از فرانسوی tulipe، از فارسی «دُلبند/دولبند».(دولابند؟)

Turan

از فارسی «توران».

Turanian

ریشه شناسی: فارسی «توران» (ترکستان، سرزمینی در شمال سیحون)+ -ian (پسوند نسبیت در انگلیسی). اقوامی از ریشهٔ اورال-آلتایی.

Turanite

ریشه شناسی: از فارسی «توران»+ -it'/-ite (روسی). نام ماده‌ای شیمیایی از ترکیبات مس و وانادیوم.

Turanose

ریشه شناسی: آلمانی turanos، از فارسی«توران»+-os/-ose (آلمانی)؛ نام ماده‌ای شیمیایی.

Turban

از فارسی «دُلبند/دولبند».(دولابند؟).

Turkmenistan

ترکمن+ -ستان(جایگاه).به معنای «سرزمین ترکمنان».

U

Uzbekistan

ازبک + -ستان (جایگاه).به معنای «سرزمین ازبکان».

V

Vispered

اوستایی vispa ratavo «همهٔ اربابان». فارسی«ویسپرد»، بخشی از اوستا.

vizier

ریشه شناسی: برخی گویند از عربی«وزیر»(:کسی که حمل می‌کند) از «وَزَرَ» (:حمل کردن)، اما به احتمال زیاد از عربی «وزیر»، که از فارسی میانه vichir، از اوستایی vicira (:میانجی، قاضی).

X

Xerxes

یونانی از فارسی باستان Khshayarshan- «پهلوانی در میان شاهان».khshaya- (شاه) + arshan (پهلوان).

Y

Yarak

ریشه شناسی: از فارسی «یارِگی» (:نیرو داشتن).اصطلاحی در شکار با پرندگان شکاری.

Yasht

فارسی نو «یشت» از اوستایی yashtay «ستودن». بخشی از اوستا که به ستایش ایزدان می‌پردازد.

Yuft

ریشه شناسی: روسی yuft'، yukht'، شاید از فارسی «جفت».

Z

Zamindar

ریشه شناسی:هندی zamindar، از فارسی «زمیندار».حاکم مالیات جمع کن در زمان حکومت اسلامی هند.

Zamindari

ریشه شناسی: از فارسی «زمینداری».

Zanza

ریشه شناسی: از فارسی «سنج».آلت موسیقایی.

Zarathushtra or Zarathustra

فارسی پیامبر «زرتشت»

Zedoary

ریشه شناسی: انگلیسی میانه zeduarie، از لاتین میانه zeduria، از عربی «زادور»، از فارسی «زادُور».دارووی تهییج کننده در هند شرقی.

Zenana

ریشه شناسی: از فارسی «زنانه».قسمتی از خانه که زن خانواده در آن گوشه نشینی می‌کند. در هند و ایرانی.

Zena

جنس زن از فارسی «زن».

Zerda

ریشه شناسی: عربی «زِرداو»، از ریشهٔ ایرانی. گیاه رازیانه.

Zircon

از فارسی «زرگون»(به رنگ طلا).

Zirconate

Zircon + ate (پسوندی انگلیسی از لاتین –atus)

Zirconia

Zircon + ia (پسوندی از لاتین نو)

Zirconium

Zircon + -ium(پسوندی از لاتین نو)

Zoroaster

از اوستایی zarathushtra، فارسی«زرتشت».

Zoroastrianism

آیین و دین «زرتشتی»

Zumbooruk

از فارسی «زنبوره».

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C